English follows Yiddish.

A mames vuntsh – Audio   

Gevidmet der mamen – Audio

‏גרוניאַ סלוצקי־קאָהן ( 1928 —)

איז געבױרן געװאָרן אין גראָדנע, פּױלן. זי האָט געקראָגן אַ װעלטלעכע אַלגעמיינע דערציִונג און האָט זיך געלערנט אין אַ ייִדיש־װעלטלעכער שול אין גראָדנע ביז 1939. די מאַמע אירע איז געשטאָרבן פֿון אַ קראַנקײט אין צײַט פֿון דער מלחמה װען גרוניע איז געװען 13 יאָר אַלט. דער טאַטע איז אומגעקומען אין אױשװיץ. גרוניאַ איז אַנטלאָפֿן פֿון די נאַציס מיט אַ גרופּע אַכט מײדלעך דורך װײַס־רוסלאַנד קײן קאַזאַכסטאַן. אין אַפּריל 1942 האָט זי אַרױסגעװאַנדערט קײן סיביר און האָט דאָרטן געאַרבעט אין אַ װאָפֿן־פֿאַבריק אין סעװערסק. כּדי צו קענען ממשיך זײַן איר לערנען איז זי געגאַנגען צו פֿוס 60 קילאָמעטער צו דער גרעסערער שטאָט סװערדלאָװסק װוּ מע האָט זי אָנגענומען אין אַ טעכנישער שול. אין איר עלנטקײט האָט זי צו 15 יאָר אָנגעהױבן שרײַבן פּאָעזיע אױף רוסיש. אין 1946 האָט זי געעדניקט די גימנאַזיע און איז אָנגענומען געװאָרן אין דעם פּעדאַגאָגישן אינסטיטוט פֿאַר פֿרעמדע שפּראַכן װוּ זי האָט אין 1950 געקראָגן אַ מאַגיסטער־דיפּלאָם. דאָס זעלבע יאָר האָט זי אָנגעהױבן אַרבעטן װי אַ לערערין אין אַ גימנאַזיע אין פּערװאָאוראַלסק, סיביר און האָט אױך חתונה געהאַט. מיט אַ יאָר שפּעטער איז זי אַריבער קײן ראָװנע, אוקראַיִנע צו זײַן מיט איר מאַן. דאָרטן האָט זי  פֿון 1950 ביז 1977 געלערנט די דײַטשע שפּראַך אין אַ גימנאַזיע און די לעצטע 16 יאָר געאַרבעט אין  אַ מעדיצין־שול און געמאַכט איבערזעצונגען.

סלוצקי־קאָהן האָט אימיגרירט קײן מאָנטרעאַל, קאַנאַדע אין 1977 און האָט אָנגעהױבן שרײַבן  פּאָעזיע אויף ייִדיש אין 1983. זי האָט אַרױסגעגעבן צען ביכער אױף ייִדיש — פּאָעזיע און פּראָזע, און בתוכם דרײַ קינדערביכער. איר ערשט ביכל, לידער און פּראָזע איז פּרעמירט געװאָרן פֿון דעם צענטראַלן ייִדישן קאָמיטעט פֿון מעקסיקע אין 1989. איר ביכל קוק ניט טרױעריק אַזױ אין פֿענצטער האָט געקראָגן די ייִדיש־פּרעמיע פֿון דעם ייִדישן ביכער־קאָמיטעט פֿון טאָראָנטע אין 1995. דאָס זעלבע יאָר האָט איר ליד “זײַ געגריסט, ירושלים!” געקראָגן די ייִדיש־פּרעמיע אין דער פֿירשפּראַכיקער פּאָעזיע־קאָנקורענץ אין קװיבעק לכּבֿוד 3000 יאָר ירושלים. גרוניאַ קאָהן איז אַקטיװ אין דער רוסיש־ייִדישער קהילה אין מאָנטרעאַל. זי װעט באַלד אַרױסגעבן איר צענט ביכל פּאָעזיע און דערצײלונגען, דער צװאַנטיקסטער יאָרהונדערט אין דרײַ שפּראַכן: ענגליש, רוסיש און ס’רובֿ אױף ייִדיש. זי האָט צװײ טעכטער און צװײ אײניקלעך.

‏

אַ מאַמעס װוּנטש

שטאַרבן װיל איך אין דער שטיל,
אַז קײנער, קײנער זאָל נישט הערן,
איך װיל נישט, קינד, דײַן רו צעשטערן,
דו זאָלסט פֿאַרגיסן הײסע טרערן.

האָסט אױפֿגעבױט אַ נעסט אַלײן
און אין דײַן נעסט — צװײ פֿײגל זינגען.
זאָלן אין נעסט נאָר לידער קלינגען,
איך װיל נישט הערן קײן געװײן.

באַלד װעלן אױסגלײַכן די פֿליגלען,
די קלײנע פֿײגעלעך די צװײ און פֿליִען,
און זאָלן קײן װאָלקן זײ נישט שטערן,
זאָל שטענדיק זײַן דער הימל בלױ.
1992
אַ שטראַל פֿון האָפֿן, מאָנטרעאַל, 2004

געװידמעט דער מאַמען

נישט לאַנג האָסטו געגלעט מײַן קאָפּ
נישט לאַנג מײַן צאָפּ געפֿלאָכטן,
נישט לאַנג פֿאַרכּישופֿט מיט דײַן ליד,
װי שנעל אַלץ איז פֿאַרפֿלױגן.

נישט באַגלײט אין לאַנגן װעגן,
אין שװערן װעג, אין „יענע טעג”,
האָסט נישט געזען, װי כ’בין אַװעק…
נישט געהערט האָסט מײַן געװײן,
װען געבליבן בין איך אַלײן.

מיך צו דער חופּה נישט געפֿירט,
קײן חופּה־קלײד נישט אױפֿגענײט
בלױז ליבשאַפֿט אין מײַן האַרץ פֿאַרזײט,
צום ייִדיש ליד, פֿון קלײנערהײט.

און כ’טראָג דײַן ליד אַרום מיט זיך,
און װען ס’איז קאַלט, דערװאַרעמט מיך
דער זיסער ניגון פֿון דײַן ליד.
און װוּ איך גײ און װוּ איך שטײ,
אין װײַטן װעג, אין שװערן װעג,
ביסטו מיט מיר.

אַן אוצר איז פֿאַר מיר דײַן ליד,
איך היט עס אָפּ,
װי אַן אױג אין קאָפּ:
דײַן ליד, דעם ניגון און דײַן קול,
װאָס האָט פֿאַרכּישופֿט מיך אַ מאָל.
2000
אַ שטראַל פֿון האָפֿן, מאָנטרעאַל,2004

A MAMES VUNTSH

Shtarbn vil ikh in der shtil,
Az keyner, keyner zol nisht hern,
Ikh vil nisht, kind, dayn ru tseshtern,
Du zolst fargisn heyse trern.

Host ufgeboyt a nest aleyn
Un in dayn nest – tsvey feygl zingen.
Zoln in nest nor lider klingen,
Ikh vil nisht hern keyn geveyn.

Bald veln oysglaykhn di fliglen,
Di kleyne feygelekh di tsvey un flien,
Un zoln keyn volkn zey nisht shtern,
Zol shtendik zayn der himl bloy.
1992
A shtral fun hofn, Montreal, 2004

GEVIDMET  DER MAMEN

Nisht lang hostu geglet mayn kop
Nisht lang mayn tsop geflokhtn,
Nisht lang farkisheft mit dayn lid,
Vi shnel alts iz farfloygn.

Nisht bagleyt in langn vegn,
In shvern veg, in “yene teg”,
Host nisht gezen, vi kh’bin avek…
Nisht gehert host mayn geveyn,
Ven geblibn bin ikh aleyn.

Mikh tsu der khupe nisht gefirt,
Keyn khupe-kleyd nisht ufgeneyt
Bloyz libshaft in mayn harts farzeyt,
Tsum yidish lid, fun kleynerheyt.

Un kh’trog dayn lid arum mit zikh,
Un ven s’iz kalt, dervaremt mikh,
Der ziser nign fun dayn lid.
Un vu ikh gey un vu ikh shtey,
In vaytn veg, in shvern veg,
Bistu mit mir.

An oytser iz far mir dayn lid,
Ikh hit es op,
Vi an oyg in kop:
Dayn lid, dem nign un dayn kol,
Vos hot farkisheft mikh a mol.
2000
A shtral fun hofn, Montreal, 2004

Grunia Slutzky-Kohn (1928 –)
was born in Grodno, Poland. She received a secular education and went to a Yiddish secular school in Grodno until 1939 . Her mother died of illness during the war when Grunia was 13 years old. Her father perished in Auschwitz. She escaped the Nazis with a group of eight young girls who fled through  Belarus to Kazakhstan.  In April, 1942 she made her way to Siberia and worked in an ammunition factory in Seversk. In order to study she walked 60 kilometers to the big city of Sverdlovsk, where she was accepted in a technical school at night. In her loneliness she started, at the age of 15, to write poetry in Russian. In 1946 she finished high school and was accepted in the pedagogical Institute for Foreign Languages and received her master’s degree there in 1950.  That year she began teaching in a high school in Pervouralsk, Siberia and married. A year later she joined her husband in Rovno, Ukraine  where she taught high school and then taught German language and did translations for 16 years in a medical school.

She came to Montreal, Canada in 1977 and started to write Yiddish poetry in 1983.  She published 10 books in Yiddish, poetry and prose, three of them for children.  The first book, Lider un Proze (Poetry and Prose) received an award from the Central Jewish Committee of Mexico in 1989. Her book Kuk nit troyerik azoy in fenster (Don’t look so sadly in the window) was awarded the Jewish Book Committee’s prize for Yiddish literature in Toronto in 1995. The same year  her poem “Zay gegrist, Yerusholayim” (Salut to Jerusalem) was awarded the Yiddish prize in the quadrilingual poetry competition in Quebec, in honor of 3000 years of Jerusalem.  Grunia Kohn is active in the Russian-Jewish community in Montreal.  She writes poetry and short stories and will soon be publishing her tenth book of poetry and short stories, Der tsvantsikster yorhundert (The twentieth century)  in three languages: English, Russian and mostly Yiddish.  She has two daughters and two grandsons.

A Mother’s Wish

I would like to die quietly
So that no one, no one will hear
I do not want to spoil your rest, my child,
Or have you shed a tear.

You built a nest all by yourself
And in your nest – two birdies sing.
No crying do I want to hear
Only the sound of songs should ring.

Soon they’ll straighten and spread their wings
Those little birds will fly, those two,
And may no cloud hinder them
May their skies always be blue.
1992
Tr. Sheva Zucker

* * *  To Mother

Not long did you caress my head,
Not long did you braid my hair,
Not long did you enchant me with your song
How quickly everything has gone.

You didn’t accompany me on the long road,
The difficult road, in “those days,”
You didn’t see, how I went away…
You didn’t hear my cry and groan,
When I was left myself, alone.

You didn’t sew for me a wedding gown
Nor lead me to the canopy,
Only love did you sow in my young heart
For Yiddish song and poetry.

I carry your song around with me,
And when it’s cold how warm to me
Is the sweetness of its melody.
No matter where I go and where I stand
On the road so long and  hard
You are with me.

A treasure is your song for me,
And so I cherish it
Like something dear:
Your song, your voice and melody
That in days gone by enchanted me.
Tr. Sheva Zucker

‏