Mani Leyb – Mayn Mame 1- audio

English follows Yiddish and transliteration.

מאַני לייב (1883־1953)
איז דער פּסעוודאָנים פֿון מאַני לייב בראַהינסקי. ער איז געבוירן געוואָרן אין ניעזשין (טשערניגאָווער געגנט, אוקראַיִנע). צו עלף יאָר האָט ער געדאַרפֿט פֿאַרלאָזן דעם חדר און איז אַוועק אויף דער לער צו אַ קאַמאַשן־שטעפּער. ער איז צוויי מאָל אַרעסטירט געוואָרן פֿאַר זײַנע „רעוואָלוציאָנערע אַקטיוויטעטן”. צוליב דעם איז ער אַוועק פֿון ניעזשין און האָט עמיגרירט קיין ניו־יאָרק אין 1906. דאָרט האָט ער אַנגעהויבן דרוקן לידער אין פֿאָרווערטס און אין פֿרײַ אַרבעטער שטימע. ער האָט געאַרבעט בײַ זײַן פֿאַך ביז ער איז קראַנק געוואָרן אויף טובערקולאָז און האָט געמוזט אויפֿהערן צו אַרבעטן. צוויי יאָר, פֿון 1932 ביז 1934, האָט ער געוווינט אין אַ סאַנאַטאָריע און איז שפּעטער טאַקע געשטאָרבן אין ליבערטי־סאַנאַטאָריע פֿון אַרבעטער־רינג (נ”י).

ער איז געווען די הויפּטפֿיגור פֿון „די יונגע”, אַ שרײַבער־גרופּע וואָס האָט רעבעלירט קעגן די אַרבעטער־פּאָעטן און האָט געשטעלט די אינדיווידועלע שטימונג און די געפֿילן בײַם צענטער פֿון דער פּאָעזיע. די עסטעטיק פֿון פּשטות האָט צו אים אַפּעלירט און דערפֿאַר האָט אים געצוויגן צו שרײַבן פֿאָלקסלידער און פֿאָלקסמאָטיוון ווי אויך קינדערלידער.

אין 1918 האָט ער אַרויסגעגעבן דרײַ בענד לידער: לידער, ייִדישע און סלאַווישע מאָטיוון און באַלאַדן. טייל פֿון די און שפּעטערדיקע ניט־געדרוקטע לידער האָט מען אַרויסגעגעבן נאָך זײַן טויט אין די צוויי בענד לידער און באַלאַדן. אַ טאַטע פֿון פֿינף קינדער און אומגליקלעך מיט זײַן ווײַב האָט ער זיך געגט מיט איר און איז פֿון די 1920ער יאָרן ביז זײַן טויט געווען דער לעבנס־באַגלייטער פֿון דער פּאָעטעסע ראַשעל וועפּרינסקי (זעט די לידער ננ’ 1 און 6).

מײַן מאַמע

מײַן מאַמע איז אַ שײנע און אַ בלײכע
און אַ װײַסע װי אַ טױב;
די האָר װי שנײ— צװײ דינע פּאַסמעס
פֿאַלן פֿון איר הױב.

און שבתדיק, אין זײַד אין שװאַרצן
 גײט זי שטענדיק אָנגעטאָן;
אױף אַ גאָלדן קײטל אױף איר האַרצן
איר כּלה־מעדאַליאָן.

און אױגן האָט מײַן מאַמע, גרינע אױגן,
גראָז און זון װאָס רוט;
און אַז זי קוקט אַ מענטשן אין די אױגן
װערט יענעם מענטשן גוט.
ליד און באַלאַדע, באַנד 2, ניו־יאָרק, 1955

MAME

Mayn mame iz a sheyne un a bleykhe
Un a vayse vi a toyb;
Di hor vi shney – tsvey dine pasmes
Faln fun ir hoyb.

Un shabesdik, in zayd in shvartsn
Geyt zi shtendik ongeton;
Af a goldn keytl af ir hartsn
Ir kale-medalyon.

Un oygn hot mayn mame, grine oygn,
Groz un zun vos rut;
Un az zi kukt a mentshn in di oygn
Vert yenem mentshn gut.
Lid un Balade, Band II, Nyu-york, 1955

Mani Leyb (1883-1953) was the pseudonym of Mani Leyb Brahinsky. He was born in Niezhyn, (Chernigov district, Ukraine). At the age of 11 he left school to be apprenticed to a bootmaker and was twice arrest for  “revolutionary activities” while still in his teens.
He emigrated to New York in 1906 where he began publishing poems in the Forverts and Fraye arbeter shtime. He worked as a shoe and boot-maker until he contracted tuberculosis and lived in a sanatorium for two years (1932-1934).

He was a leading figure in Di Yunge (the Young Ones), a poetry group which, in rebellion against the earlier worker poets, placed individual mood and sensation at the heart of poetry. The appeal of simplicity as an aesthetic goal attracted him to folks songs and folk motifs, and to the writing of children’s verse.

In 1918 he published three volumes of poetry – Lider (poems), Yidishe un slavishe motivn (Jewish and Slavic motifs), and Baladn (Ballads). Some of these and later poems were published posthumously in 1955 in Lider un Baladn (Poems and Ballads). After an unhappy marriage and five children he began a relationship with with the Yiddish poet Rashelle Veprinski (see posts 1 and 6) which lasted from the1920s until his death in 1953.

My Mother

My mother is pretty and pale
And as white as any dove.
Her snow-white hair, in two thin locks,
falls from her bonnet above.

In Sabbath clothes of dark black silk
She often goes around,
and on a chain upon her neck
her bride medal’s to be found.

My mother’s eyes – she has green eyes –
are like the sun at rest;
and when she looks in someone’s eyes,
that one is doubly blessed.

Tr. Barnett Zumoff
Songs to a Moonstruck Lady: Women in Yiddish Poetry, Selected and Translated by Barnett Zumoff, The Dora Teitleboim Center for Yiddish Culture, 2005