English follows Yiddish.
רייזל זשיכלינסקי (1910־2001)
איז געבוירו געוואָרן אין גאָמבין, פּוילן. איר ערשטער באַנד פּאָעזיע, לידער, איז אַרויס אין 1936 אין וואַרשע. נישט קיין קלענערער ווי דער פּאָעט איציק מאַנגער האָט געשריבן די הקדמה דערצו, און דווקא זייער אַן ענטוזיאַסטשע. צוזאַמען מיט איר מאַן, דעם פּסיכיאַטער און שרײַבער, ד”ר יצחק קאַנטער, האָט זי פֿאַרלאָזט וואַרשע אין דער צײַט פֿון דער צווייטער וועלט־מלחמה און האָט געפֿונען אַ מקום־מיקלט אין רוסלאַנד וווּ זייער זון מאַרעק איז געבוירן געוואָרן.
אין 1951 האָט זשיכלינסקי עמיגרירט קיין אַמעריקע (ניו־יאָרק). דאָרטן האָט זי געוווינט כּמעט ביז די סאַמע לעצטע יאָר פֿון איר לעבן ווען זי האָט זיך איבערגעקליבן קיין בערקלי, קאַליפֿאָרניע צו זײַן לעבן איר זון. זי האָט אַרויסגעגעבן עטלעכע בענד לידער אויף ייִדיש, צווישן זיי, צו לויטערע ברעגן, 1948, שווײַגנדיקע טירן, 1962, די נאָוועמבער־זון, 1977, און נײַע לידער, 1993. אין 1975 האָט זי באַקומען די מאַנגער־פּרעמיע פֿאַר דער ייִדישער פּאָעזיע. דער חורבן איז אַ וויכטיקע טעמע אין אירע ווערק.
אויף ענגליש איז אַרויס אַ פֿײַנע זאַמלונג God Hid His Face: Selected Poems of Rajzel Zychlinsky איבערגעזעצט פֿון בערל זומאָף, אַהרן קרעמער און זשיכלינסקיס זון, מאַרעק קאַנטער.
מאַמע
מאַמע,
דו האָסט פֿײַער געמאַכט.
האָסט פֿון דאַרע שטיקלעך האָלץ
צעבלאָזן אַ זון.
דו הערסט ווי מײַנע האָר שויבערן אַ דאַנק,
אַ דאַנק.
נאָר אין דרויסן וויינט נאָך אַלץ דער ווינט.
נעם אים, מאַמע, אין דײַן שירץ אַרײַן,
און וויג אים אײַן.
דער ווינט, ער וועט דיר גלויבן,
און ווי אַ שעפּסל,
צומאַכן די אויגן.
שווײַגנדיקע טירן, 1962
Mame
Mame,
Du host fayer gemakht.
Host fun dare shtiklekh holts
Tseblozn a zun.
Du herst vi mayne hor shoybern a dank,
A dank.
Nor in droysn veynt nokh alts der vint.
Nem im, mame, in dayn shirts arayn,
Un vig im ayn.
Der vint, er vet dir gloybn,
Un vi a shepskl,
Tsumakhn di oygn.
Shvaygndike tirn, 1962
Rajzel Zychlinksy (1910-2001)
was born in Gombin, Poland in 1910. Her first book of poems, Lider (Poems), published in 1936, included a very laudatory foreword by the celebrated poet Itsik Manger. She and her husband, the psychiatrist and author, Dr. Isaac Kanter, left their home in Warsaw during the Second World War and took refuge in Russia where their son Marek was born.
In 1951 Zychlinksy emigrated to New York. She lived there until the last few years of her life, when she moved to Berkeley, California, to join her son. She published several volumes of poetry in Yiddish, among them, Tsu loytere bregn (To clear shores), 1948, Shvaygndike tirn, (Silent doors), 1962), Di November-zun (The November sun), 1977 and Naye lider (New Poems), 1993. In 1975 she was awarded the prestigious Manger Prize for Yiddish Poetry. The Holocaust is a major theme in her work.
A fine selection of her poems has been published in English in the book God Hid His Face: Selected Poems of Rajzel Zychlinsky, translated by Barnett Zumoff, Aaron Kramer, and Zychlinsky’s son, Marek Kanter.
Mama
Mama,
You made fire.
Thin sticks of wood
You fanned into a sun.
You hear my hair rustling a thank-you.
Thank-you.
But outside the wind is still wailing.
Take the wind, mother, into your apron,
And rock him to sleep.
The wind will trust you,
And like a little lamb,
Will close his eyes.
Tr. Sheva Zucker