/19:1 און {dn גאָט} האָט גערעדט צו משהן, אַזױ צו זאָגן: /19:2 רעד צו דער גאַנצער עדה פֿון די קינדער פֿון ישׂראל, און זאָלסט זאָגן צו זײ: הײליק זאָלט איר זײַן, װאָרום איך {dn יהוה} אײַער {dn גאָט} בין הײליק. /19:3 איר זאָלט איטלעכער האָבן אָפּשײַ פֿאַר זײַן מוטער און זײַן פֿאָטער, און מײַנע שבתים זאָלט איר היטן: איך בין {dn יהוה} אײַער {dn גאָט}. 

19:30 מײַנע שבתים זאָלט איר היטן, און פֿאַר מײַן הײליקטום זאָלט איר האָבן אָפּשײַ: איך בין {dn יהוה}. 

For a biography of Kadya Molodowsky in both Yiddish and English, see Week 3.

דאָס געזאַנג פֿון שבת

מיט די זעקס קיסרים
פֿון די זעקס טעג פֿון דער װאָך
האָב איך זיך געקריגט ביז ערבֿ־שבת.
זiנטיק האָבן זײ צוגענומען מײַן שלאָף.
מאָנטיק האָבן זײ מײַן זאַלץ צעשאָטן.
און אױפֿן דריטן טאָג, מײַן גאָט,
האָבן זײ פֿאַרשלײַדערט מײַן ברױט
און איבער מײַן פּנים מיט ריטער געפֿאָכטן.
זײ האָבן געכאַפּט מײַן פֿליִענדיקע טױב
און האָבן זי געשאָכטן.
און אַזױ ביז פֿרײַטיק אין דער פֿרי.
און דאָס איז דאָך מײַן גאַנצע װאָך,
װען עס שטאַרבט מײַן טױבנפֿלי.

פֿאַר נאַכט האָב איך אָנגעצונדן פֿיר ליכט
און צו מיר איז געקומען די מלכּה שבת.
עס האָט אַ לױכט געטאָן איר געזיכט
און די גאַנצע װעלט איז געװאָרן שבת.
מײַן צעשאָטענער זאַלץ
האָט געפֿינקלט אין זעלצל,
און מײַן טױב, מײַן פֿליִענדיקע טױב,
האָט געפּאַטשט מיט די פֿליגל
און גערײניקט איר העלדזל.

די מלכּה שבת האָט געבענטשט מײַנע ליכט.
זײ האָבן געלױכטן מיט אַ פֿלאַם אַ קלאָרן.
די שײַן האָט פֿאַרדעקט די טעג פֿון דער װאָך
און דעם קריג מיט די זעקס קיסרים.
די גרינקײט פֿון בערג —
איז די גרינקײט פֿון שבת.
דער זילבער פֿון טײַך —
איז דער זילבער פֿון שבת.
דאָס געזאַנג פֿון דעם װינט —
איז דאָס זינגען פֿון שבת.
און דאָס געזאַנג פֿון מײַן האַרץ —
איז דער אײביקער שבת.
    ליכט פֿֿון דאָרנבוים, 1965

THE SABBATH SONG

I fought until Sabbath eve
With the six emperors
Of the six days of the week.
Sunday they confiscated my sleep.
Monday they scattered my salt.
And on the third day, my God,
They flung away my bread
And, above my face, they fenced with knights.
They caught my flying dove
And slaughtered her.
And so forth, until Friday dawn.
And this, you see, ends my whole week,
With the dying of my dove-flying.

At dusk, I kindled four candles
And the Sabbath Queen came to me.
Her countenance shone
My scattered salt
Glittered in the saltshaker,
And my dove, my flying dove,
Flapped her wings
And groomed her throat.

The Sabbath Queen blessed my candles.
They shone with a clear flame.
The light covered the days of the week
And the battle with the six emperors.
The greenness of mountains ls
The greenness of Sabbath.
The silver of a river—
ls the silver of Sabbath.
The song of the wind—
Is the singing of Sabbath.
And the song of my heart
Is the eternal Sabbath.
By permission of translator, Kathryn Hellerstein, Paper Bridges: Selected Poems of Kadya Molodowsky, 1999

dos gezang fun shabes

mit di zeks keysorem
fun di zeks teg fun der vokh
hob ikh zikh gekrigt biz erev|shabes.
zuntik hobn zey tsugenumen mayn shlof.
montik hobn zey mayn zalts tseshotn.
un oyfn dritn tog, mayn got,
hobn zey farshlaydert mayn broyt
un iber mayn ponem mit riter gefokhtn.
zey hobn gekhapt mayn fliendike toyb
un hobn zi geshokhtn.
un azoy biz fraytik in der fri.
un dos iz dokh mayn gantse vokh,
ven es shtarbt mayn toybn-fli.

far nakht hob ikh ongetsundn fir likht
un tsu mir iz gekumen di malke shabes.
es hot a loykht geton ir gezikht
un di gantse velt iz gevorn shabes.
mayn tseshotener zalts
hot gefinklt in zeltsl,
un mayn toyb, mayn fliendike toyb,
hot gepatsht mit di fligl
un gereynikt ir heldzl.

di malke shabes hot gebentsht mayne likht.
zey hobn geloykhtn mit a flam a klorn.
di shayn hot fardekt di teg fun der vokh
un dem krig mit di zeks keysorem.
di grinkayt fun berg —
iz di grinkayt fun shabes.
der zilber fun taykh —
iz der zilber fun shabes.
dos gezang fun dem vint —
iz dos zingen fun shabes.
un dos gezang fun mayn harts —
iz der eybiker shabes.
          likht fun dornboym, 1965

Yankev Glatshteyn, Elter

19 32Thou shalt rise up before the hoary head, and honour the face of the old man, and thou shalt fear thy God: I am the LORD.

/19:32 פֿאַר אַ גרײַז זאָלסטו אױפֿשטײן, און זאָלסט שאַנעװען דעם פּנים פֿון אַ זקן, און מוֹרא האָבן פֿאַר דײַן {dn גאָט}: איך בין {dn יהוה}. 

 For a biography of Glatshteyn in English and Yiddish, see Week 4.

עלטער 

דין און דורכזיכטיק
די ליבשאַפֿט פֿון עלטערע יאָרן.
באַװעגסט זיך אומזיכער
אױף לײַב װי אױף ערד.
מיט רעכענונג נעמסטו די קראַפֿט דײַנע שפּאָרן,
דערשפּירסט דעם שטאָך פֿון יעדער טאָג, װאָס איז דיר באַשערט.

ס’איז דיר אַ שאָד װאָס האָסט פֿאַרזען
אַזױ פֿיל זונפֿאַרגאַנגען.
און בלומען, בײמער און גראָז
קריצן אײַן אין דיר דאָרניקע געזאַנגען.
טרעטסט אױפֿן לעבן װי אױף גלאָז.
שאָטנס קריגן פֿאַר דיר אַ טיפֿן באַטײַט,
נעמסט אָן אַ קילן שמײכל װי אַ געשאַנק,
װערסט קאַרג אױף גאָטס שפֿע פֿון צײַט.
       דעם טאַטנס שאָטן, 1953

OLD AGE

In old age affection thins.
You move unsure
of your limbs
as of the ground,
calculating how keen
the spurs,
feeling the prick
of every given day.

A pity you missed
all those sunsets.
Flowers, trees, grass
stab you with thorn-song.
You tread your life
as if stepping on glass.
Shadows show shafts
of meaning. Like a gift
you acquire a cool smile.
You grow stingy
with God’s plenitude of time.
Tr. Cynthia Ozick, The Penguin Book of Modern Yiddish Verse, Edited by I. Howe, Ruth R. Wisse, and Chone Shmeruk, 1987

elter 


di un durkhzikhtik
di libshaft fun eltere yorn.
bavegst zikh umzikher
oyf layb vi oyf erd.
mit rekhenung nemstu di kraft dayne shporn,
dershpirst dem shtokh fun yeder tog, vos iz dir bashert.

s’iz dir a shod vos host farzen
azoy fil zunfargangen.
un blumen, beymer un groz
kritsn ayn in dir dornike gezangen.
tret|st oyfn lebn vi oyf gloz.
shotns krign far dir a tifn batayt,
nemst on a kiln shmeykhl vi a geshank,
verst karg oyf gots shefe fun tsayt.
       
       dem tatns shotn, 1953