THIS WEEK
Malke Kheyfets-Tuzman, זאָל מען אַ קאַרגן ברונעם, Should a Stingy Well
Malke Kheyfets-Tuzman, Zol men a kargn brunem
20: 2And there was no water for the congregation; and they assembled themselves together against Moses and against Aaron.
כ: 2 און די עדה האָט ניט געהאַט קײן װאַסער, און זײ האָבן זיך אײַנגעזאַמלט אַקעגן משהן און אַקעגן אַהרֹנען.
For a biography of Malke Kheyfets-Tuzman in Yiddish, press here.
For a biography of Malke Kheyfets-Tuzman in English, press here.
זאָל מען אַ קאַרגן ברונעם
שטילװאָרט יאָגט מיך אָן בײַם לעצטן שפּאַנאַריבער,
דרײט אױס פּאַמעלעך מיר דאָס פּנים אױף צוריק
הער!
צװײ ברונעמער זײנען געװען בײַ אונדז.
אײנער האָט געקװאַלט אין סאַמע מיטן הױף.
פֿעסער, קאָרעטעס און דײזשעס
האָט אָנגעפֿילט זײַן גאָב.
אַן אײביק זינגעװדיק געפּליעסק פֿון עמער
אױף און אָפּ,
אױף און אָפּ.
קײן מאָל האָט דער ברונעם זיך ניט אָפּגעצױגן.
אַלע מאָל איז פֿול געבליבן װי אַן אױג
אונדזער גוטער, גוטער ברונעם.
װײַט און טיף אין טאָל
צופֿוסנס פֿון דעם פֿלױמענסאָד געדמיונט האָט
אַ צװײטער ברונעם.
אַהער
איז מען מיט מאָס און טאַקט אין טראָט געגאַנגען;
פּאַמעלעכקע
דאָס װאַסער אָנגעשעפּט מיט קלײנעם שעפֿל—
טײ צ’ר אָװנטיקער מנוחה
פֿאַר געסט געהײבענע צום טיש
װי װײַן געשטעלט.
שפּאָרעװדיק איז מען געװען.
אָפּגעמאָסטן, אָפּגעשפּראָכן יעדע קװאָרט
װײַל קאַרג געװען איז אָט דער ברונעם.
אײַנגעהאַלטן איז געװען דער ברונעם
װאָס צופֿוסנס פֿונעם פֿלױמענסאָד.
נאָר סאַראַ נחת
װען גלאָז־טײ האָט זיך געעמבערט
אין דער יום־טובדיקער האַנט.
סאַראַ תּענוג
װען אױג האָט געשפּילט
אױף קלאָר פֿון קרישטאָל
און קלוג מױל
האָט אַ חריפֿותדיק װאָרט געלאָזט פֿאַלן שטיל,
אײדל
און די ברכה „שהכּל“ איז אױפֿגעגאַנגען
װי אַ קרױנונג.
זאָל מען אַ קאַרגן ברונעם פֿאַרשיטן?
מלכּה חפֿֿץ־טוזמאַן, מילד מײַן ווילד
SHOULD A STINGY WELL
Softword overtakes me at the last strideacross
Turns its face slowly back towards me,
Listen!
There were two wells at our place.
One gushed right in the middle of the yard.
Its bounty filled
Barrels, troughs and basins.
An eternal singing splash from the pale
Up and down,
Up and down.
Never did the well run dry.
Always full as an eye
Was our good, good well.
Far away and deep in the valley
At the foot of the plum orchard dreamed
Another well.
Here
One came with measured, rhythmic step;
Slowly
Drew the water with the little bucket—
Tea for the evening rest
For special guests, was placed on the table
Like wine.
We were thrifty,
Every pitcher was measured and exorcised against evil
Because stingy this well was.
This well at the foot of the plum orchard
Was reticent.
But what a pleasure it was
When the glassoftea smoldered
In the festive hand.
What a delight
When the eye played
On the clear crystal
And a clever mouth
Let a shrewd word quietly fall,
Gently
And the blessing “Shehakl” rose up
Like a coronation.
Should a stingy well be covered over?
Literal translation, Sheva Zucker
zol men a kargn brunem shtilvort yogt mikh on baym letstn shpanariber, dreyt oys pamelekh mir dos ponem oyf tsurik her! tsvey brunemer zeynen geven bay undz. eyner hot gekvalt in same mitn hoyf. feser, koretes un deyzhes hot ongefilt zayn gob. an eybik zingevdik geplyesk fun emer oyf un op, oyf un op. keyn mol hot der brunem zikh nit opgetsoygn. ale mol iz ful geblibn vi an oyg undzer guter, guter brunem. vayt un tif in tol tsufusns fun dem floymensod gedimyent hot a tsveyter brunem. aher iz men mit mos un takt in trot gegangen; pamelekhke dos vaser ongeshept mit kleynem shefl— tey ts’r ovntiker menukhe far gest geheybene tsum tish vi vayn geshtelt. shporevdik iz men geven. opgemostn, opgeshprokhn yede kvort vayl karg geven iz ot der brunem. ayngehaltn iz geven der brunem vos tsufusns funem floymensod. nor sara nakhes ven gloz-tey hot zikh geembert in der yontevdiker hant. sara tayneg ven oyg hot geshpilt oyf klor fun krishtol un klug moyl hot a kharifesdik vort gelozt faln shtil, eydl un di brokhe "shehakl" iz oyfgegangen vi a kroynung. zol men a kargn brunem farshitn?
malke kheyfets-tuzman, mild mayn vild