.A Happy sweet year to all who read this blog
אַ זיס געבענטשט יאָר אײַך אַלעמען.

THIS WEEK
Malke Kheyfets-Tuzman, איך בין פֿרוי, I Am Woman
Miriam Ulinover, דער אַלף־ביתניק, The Alefbeysnik

Malke Kheyfets-Tuzman, Ikh bin frog

29:9-11 You stand this day, all of you, before the Eternal your God—you tribal heads, you elders, and you officials, all the men of Israel, 10] you children, you women, even the stranger within your camp, from woodchopper to water drawer— 11 to enter into the covenant of the Eternal your God, which the Eternal your God …

9 איר שטײט הײַנט אַלע פֿאַר יהוה אײַער גאָט, אײַערע הױפּטלײַט, אײַערע שבֿטים, אײַערע עלטסטע, און אײַערע אױפֿזעערס, אַלע מענער פֿון ישׂראל, 10 אײַערע קלײנע קינדער, אײַערע װײַבער, און דײַן פֿרעמדער װאָס אין דײַן לאַגער, פֿון דײַן האָלצהעקער ביז דײַן װאַסערשעפּער; 11 אַז דו זאָלסט אַרײַנטרעטן אין דעם בונד פֿון יהוה דײַן גאָט און אין זײַן שבֿועה װאָס יהוה דײַן גאָט שליסט מיט דיר הײַנט;

This passage highlights the fact that everyone, including women and woodchoppers and water carriers (the simplest folk) are part of this covenant. Both poems relate to these verses.

For a biography of Malke Kheyfets-Tuzman in English, click here.
For a biography of Malke Kheyfets-Tuzman in Yiddish, click here.

איך בין פֿרוי

איך בין די עקזולטירטע רחל וועמעס ליבע האָט באַלויכטן דעם וועג פֿון די רבי עקיבֿאס.

איך בין דאָס קלײנע, שעמעװדיקע דאָרפֿֿמײדל װאָס איז צװישן הױכע
טאָפּאָלן געװאַקסן און זיך גערױטלט בײַם „גוט מאָרגן“ פֿון ברודערס מלמד.

איך בין דאָס פֿֿרומע מײדל װאָס האָט זיך געבלײכט בײַ דער מאַמעס
ציטערדיקע פֿֿינגער אױף די אױגן אַנטקעגן די בענטשליכט.

איך בין דאָס געהאָרכזאַם כּלה־מײדל װאָס האָט הכנעהדיק דאָס קעפּל
אונטערגעטראָגן צום שער ערבֿ חופּה.

איך בין די אשת־חיל װאָס האָט זיך אונטערגענומען געבערן און שפּײַזן
פֿאַר אַ ביסעלע צוגעזאָגט גן־עדן־ליכט.

איך בין די אױסגעאײדלטע בת תּלמיד־חכם װאָס האָט מיט איר אָפּגעהיט
לײַב אַ שטאָט אַ ייִדישע מציל געװען און נאָך דעם מיט אײגענע הענט זיך אונטערגעצונדן.

איך בין די מאַמע װאָס האָט אונטער עינוײם קשים ביז אין דער דאָר אַרײַן,
בנים מגדל געװען צו מעשׂים־טובֿים.

איך בין די חסידישע טאָכטער װאָס האָט מיטן טאַטנס התלהבֿות
געטראָגן דאָס געשױרן קעפּל אין פֿאָלק אַרײַן.

איך בין די צױמען־ברעכערין װאָס האָט „ברױט און פֿרײַהײט“ געטײלט
און די ליבע באַפֿרײַט פֿון אונטער חופּה־שטאַנגען.

איך בין דאָס פֿאַרצערטלט מײדל װאָס האָט זיך הינטערן אַקער
געשטעלט גרױען מידבר צו גרין לעבן באַצװינגען.

איך בין דאָס מײדל װאָס האָט אירע װײַסע הענט באַפֿעלן
ציגל און שטײנער צו טראָגן צום אױפֿקום פֿון לעבן באַנײַטן.

איך בין די װעמעס פֿינגער שטײַפֿן אַרום רידל אין לױער פֿון טריט
פֿון פֿאַרװיסטער.

איך בין די װאָס טראָגט פֿאַרעקשנט אַרום אַן אלף־בית אַ מאָדנעם
און רױם אים אין קינדערשע אױערלעך אײַן.

איך בין אָט די אַלע און נאָך אַ סך, אַ סך ניט דערמאָנטע.

און אומעטום,
און אַלע מאָל
בין איך
פֿרױ.
   לידער, 1949

I AM WOMAN

I am the exalted Rachel
whose love lit the way for Rabbi Akiba.

I am the small bashful village girl
who grew up among the tall poplars
and blushed at the “good morning” of her brother’s tutor.

I am the pious girl
who paled as her mother raised her hands to her eyes
for the blessing over the Sabbath candles.

I am the obedient bride
who humbly bent her head beneath the shears
the night before the wedding.

I am the rabbi’s daughter
who offered her chaste body to save a Jewish town
and afterwards set fire to herself.

I am the woman of valor
who bore and fed children
to earn herself a little place in paradise.

I am the mother
who, in great hardship,
raised sons to be righteous men.

I am the Hassid’s daughter,
infused with her father’s fervor,
who went out defiant, with her hair cropped,
to educate the people.

I am the barrier-breaker
who distributed Bread and Freedom
and freed love from the wedding canopy.

I am the pampered girl
who set herself behind a plow
to force the gray desert into green life.

I am the one whose fingers
tightened around the hoe,
on guard for the steps of the enemy.

I am the one who stubbornly
carries around a strange alphabet
to implant in children’s ears.

I am all these and many more.

And everywhere, always, I am woman.

Tr. Marcia Falk, With Teeth in the Earth: Selected Poems of Malka Heifetz Tussman, 1992

ikh bin froy



ikh bin di ekzultirte Rokhl vemes libe hot baloykhtn dem veg fun di rebe Akives.
ikh bin dos kleyne, shemevdike dorfeydl vos iz tsvishn hoykhe
topoln gevaksn un zikh geroytlt baym "gut morgn'' fun bruders melamed.


ikh bin dos frume meydl vos hot zikh gebleykht bay der mames
tsiterdike finger oyf di oygn antkegn di bentshlikht.

ikh bin dos gehorkhzam kale-meydl vos hot hakhnehdik dos kepl
untergetrogn tsum sher erev khupe.

ikh bin di eyshes|-khayil vos hot zikh untergenumen gebern un shpayzn
far a bisele tsugezogt gan-eydn-likht.

ikh bin di oysgeeydlte bas-talmed-khokhem vos hot mit ir opgehit
layb a shtot a yidishe matsil geven un nokh dem mit eygene hent zikh untergetsundn.

ikh bin di mame vos hot unter enueym koshim biz in der dor arayn,
bonem megadl geven tsu maysim-|toyvim.

ikh bin di khsid|ishe tokhter vos hot mitn tatns hislayves
getrogn dos geshoyrn kepl in folk arayn.

ikh bin di tsoymen-brekhern vos hot "broyt un frayhayt'' geteylt
un di libe bafrayt fun unter khupe|-shtangen.

ikh bin dos fartsertlt meydl vos hot zikh hintern aker
geshtelt groyen midber tsu grin lebn batsvingen.

ikh bin dos meydl vos hot ire vayse hent bafeln
tsigl un shteyner tsu trogn tsum oyfkum fun lebn banaytn.

ikh bin di vemes finger shtayfn arum ridl in loyer fun trit
fun farvister.

ikh bin di vos trogt farakshnt arum an alf-|beys a modnem
un roym im in kindershe oyerlekh ayn.

ikh bin ot di ale un nokh a sakh, a sakh nit dermonte.

un umetum,
un ale mol
bin ikh
froy.

   lider, 1949

Miriam Ulinover, Der Alef-beysnik

A biograpjhy of Miriam Ulinover in English can be found here.

דער אַלף־ביתניק

דער וואַסער־טרעגער איציקל, ער איז אַ שבת־ייִד,
ס’הייסט, אַז נאָר שבת דאַוונט ער, ס’הייסט ווען דער עמער רוט.
געדאַוונט הייסט בײַ איציקלען געחזרט אַלף־בית
און הונדערט מאָל באַפּערלט אים בײַם סידורל דער שווייס,
נאָר דאָך באַקליידט צום סוף דער אות דעם נאָמען, ווי ער הייסט,
און גייט אַרויס פֿון איציקלען בשלום, נישט פֿאַרגרײַזט,
און זוכט דעם וועג צום הימל העט-
ער, איציקל, ער האָרעוועט,
זאָגט הונדערט מאָל דעם אַלף־בית,
הונדערט איין מאָל אַפֿילו
און דו, אָ, גאָט, שטעל דיר צונויף פֿון אַלף־בית די תּפֿילה!
         אַ גרוס פֿון דער אַלטער היים: לידער, מעדעם־ביבליאָטעק, פּאַריז 2003

THE ALEF-BEYSNIK

The water-carrier Itsikl, he is a Shabes-Jew,
That means that only on Shabes, does he pray, his pail is at rest too.
Praying means for Itsikl that he reviews the alphabet
And a hundred times he covers his sider  with pearls of sweat,
But yet this letter adorns his name, as he is called, at last,
And comes forth from Itsikl safe and sound with no errors from the past. And searches for the way to heaven so far away—
He, itsikl, toils night and day,
Repeats the alphabet a hundred times,
Even a hundred and one, to be fair,
And you, oh God, compose from this a prayer!
Translation attempt, Sheva Zucker

Der ALef-Beysnik

der vaser-treger Itsikl, er iz a shabes|-yid,
s’heyst, az nor shabes davnt er, s’heyst ven der emer rut.
gedavnt heystbay Itsiklen ge|khazr|t alef-|beys
un hundert mol baperlt im baym siderl der shveys,
nor dokh bakleydt tsum suf der os dem nomen, vi er heyst,
un geyt aroys fun itsiklen besholem, nisht fargrayzt,
un zukht dem veg tsum himl het-
er, Itsikl, er horevet,
zogt hundert mol dem alef-|beys
hundert eyn mol afile
un du, o, got, shtel dir tsunoyf fun aelf-|beys di tfile!
           a grus fun der alter heym: lider, medem-biblyotek, pariz 2003