Am out of the country and was not able to post all the biblical verses and recordings, but wanted, at least to post the poems. These two poems deal with loss of a child and hunger. Will complete when I return.

WEEK 11
Ayde Maze, אַ געבעט פֿון אַ פֿרוי, A Woman’s Prayer
Rokhl Korn, אַ בריװ פֿון אוזבעקיסטאַן, A Letter from Uzbekistan

Ayde Maze, A gebet fun a froy

For a biography of Ida Maze in both Yiddish and English, click here.

אַ געבעט פֿון אַ פֿרוי

גאָט, נעם מיך צו פֿון דער װעלט,
צו דײַן בעסערער רויִקער װעלט,
װוּ ס’װאַרט גרײט אין דער טיף מײַן געצעלט,
פֿון זאָרגיקן טומל פֿאַרשטעלט.

גענוג מיך געפֿירט בײַ דער האַנט
אין צירק פֿון דײַן לעבנדיק לאַנד,
מיך שװינדלט דער אומגײן אױף שטריק,
גענוג שױן  — איך װיל שױן צוריק.

ס’איז מער לעכערלעך װי עס איז שװער,
און אַז איך װײס שױן דעם טעם פֿון מער װי אײן טרער?
פֿון װײטיק און פֿרײד, פֿון בױ און צעשטער,
גענוג זאָל זײַן, כ’װיל שױן ניט מער!

איך בין אַ פֿרױ װאָס קען איר שטאַם
און האַלט װי מיט צײן אַרום זיך דעם צאַם
כאָטש עס שפּרינגט דאָס האַרץ װי אַ צעשראָקענע לאַם,
איך לעש מיט טרערן דורך נעכט דעם פֿלאַם.

מיר האָבן באַנאַנד אונדזער עלנט געזײט,
איך אין דער הײם הינטער שטעכיקן פּלױט,
ער איבער װעגן קרום און פֿאַרדרײט,
װי אַ בלינדער גײער, זוכט זײַן ברױט.

איך בין אַ מאַמע װאָס האָט געבױרן,
לעבן געגעבן און צוריק פֿאַרלאָרן,
עס האָט מיך יענע גרוב באַשװאָרן;
ביז איך בין מיט אים, אײנס געװאָרן.

ס’האָט דײַן האַנט אַזױ באַפֿױלן,
שטעל אַװעק אַ װיג אין הײלן,
װעסט דײַן קינד דאָרט קענען װיגן,
װעט דיר היימלעך זײַן דאָס ליגן.

איך װײס דעם ניגון פֿון מער װי אײן ליד
נאָר איצט בין איך מידער װי מיד,
און װיל װײַט און װיל שטילקײט און רו,
קום: מאַך די אױגן מיר צו.
נײַע לידער, מאָנטרעאָל 1941

A WOMAN’S PRAYER

God, take me away from this world
to a better and quieter world,
where a tent is prepared for me
in deeps hidden from care and confusion.

You have led me by the hand
in this circus of living lands,
my dissolution hanging by a thread.
Enough. I want to return.

It has become more laughable than hard.
What if I know the taste of tears of all kinds,
of hurt and joy, building up and disruption?
Enough. I no longer want any of it.

I am a woman who knows her origin
and has kept the bit tight between her teeth.
What if the heart leaps up like a frightened lamb?
At night my tears put out the flame.

I am a married woman.
My husband and I together drag the yoke.
I behind a barbed fence at home,
he like a blundering ship at sea.

Each of us sows his own isolation.
One at home behind the menacing fence,
the other on the winding roads,
earning his bread like a blind wanderer.

I am a mother. I have given birth.
Life came out of me and I lost it,
and the grave bound me to itself
until I became one with it.

But the will of your hand was:
“Set a cradle in the deeps,
you will rock your child there
when you lie there, and it will be like home.”

I know how to sing more than one song.
But I am more tired than tired now.
I want to be far away and I want silence and rest.
Come close my eyes.
Tr. Seymour Levitan, Outlook, Vol. 49 No. 2 Mar/Apr 2011

A GEBET FUN A FROY

Got, nem mikh tsu fun der velt,
Tsu dayn beserer ruiker velt,
Vu s’vart greyt in der tif mayn getselt,
Fun zorgikn tuml farshtelt.

Genug mikh gefirt bay der hant
In tsirk fun dayn lebndik land,
Mikh shvindlt der umgeyn oyf shtrik,
Genug shoyn – ikh vil shoyn tsurik.

s’iz mer lekherlekh vi es iz shver,
Un az ikh veys shoyn dem tam fun mer vi eyn trer?
Fun veytik un freyd, fun boy un tseshter,
Genug zol zayn, kh’vil shoyn nit mer!

Ikh bin a froy vos ken ir shtam
Un halt vi mit tseyn arum zikh dem tsam
Khotsh es shpringt dos harts vi a tseshrokene lam,
Ikh lesh mit trern durkh nekht dem flam.

Mir hobn banand undzer elnt gezeyt,
Ikh in der heym hinter shtekhikn ployt,
Er iber vegn krum un fardreyt,
Vi a blinder geyer, zukht zayn broyt.

Ikh bin a mame vos hot geboyrn,
Lebn gegebn un tsurik farlorn,
Es hot mikh yene grub bashvorn;
Biz ikh bin mit im, eyns gevorn.

s’hot dayn hant azoy bafoyln,
shtel avek a vig in heyln,
Vest dayn kind dort kenen vign,
Vet dir heymlekh zayn dos lign.

Ikh veys dem nign fun mer vi eyn lid
Nor itst bin ikh mider vi mid,
Un vil vayt un vil shtilkayt un ru,
Kum: makh di oygn mir tsu.
Ayde Maze, Naye lider, Montreal, 1941

A LETTER FROM UZBEKISTAN by Rokhl Korn

For a biography of Rokhl Korn, click here.
For a biography of Rokhl Korn in Yiddish, click here.

Rokhl Korn spent some of WWII in Uzbekistan.

אַ בריװ פֿון אוזבעקיסטאַן

מײַן פֿרײַנט איבער װײַטע, װײַטע ימען,
איך שרײַב צו דיר אָט דעם בריװ —
ס’איז חודש מערץ אין אוזבעקישן לאַנד,
די צײַט, װען ס’בליט דער מאַנדלבױם און דער אוריוק
אין יעדן לוקל, בײַ אַ יעדער װאַנט,
נאָר װי נעמט מען דאָס װאָרט דו זאָלסט מיך פֿאַרשטײן?
מײַן האַנט איז מיד, עס מאַרשטשעט זיך אױף איר די הױט
און שטאַרט אַװעק װי אַ לײדיקער זאַק,
און ס’איז מײַן גרעסטער טרױם — אַ לאַבן ברױט. 

װען כ’בין אַרױס אין גאַס,
איז גראָד אַקעגנאיבער הױז
געלעגן די נבֿלה פֿון אַ הונט,
ס’האָט מיט זײַן אױסגעקראָכענער פֿעל
געשפּילט דער פֿרילינגדיקער װינט.
פֿאַרבײַגעפֿאָרן איז אַ װאָגן גראָד
מיט װײַסער טרומנע קװער איבערן ראָד.
אַן אַלט זמאָרשטשעט באַבקעלע האָט אָפּגעשטעלט איר גאַנג
און זיך געצלמט מיט איר טריקנער האַנט
פּאַמעלעך און לאַנג.

„דער הונגער, הונגער איז שױן װידער אינעם לאַנד —
ערשט נעכטן האָט ער זיך געשפּילט דאָ מיטן קינד,
איך קען אים, קען אים, ס’איז מײַן שכנס הונט.
און זע די טרומנע, זע איר גרײס און לענג,
אי, װאָלטן דאָס געװעזן בעטן, טישן, בענק —
און מײנסט, אַז דער װאָס ליגט אין װײַסן קאַסטן אױסגעשפּאַנט
געשטאָרבן איז חלילה פֿון אַ קרענק?
ס’איז הונגער, הונגער אינעם לאַנד.

און דו מײַן טײַבעלע, אַנו װײַז נאָר דײַן האַנט —
װי לאַנג מײנסט נאָך אַרומצוגײן אױף דר’ערד?
איך זע, דײַן שריט איז שױן מיט טױט באַשװערט“.

די זון האָט העל געשײַנט,
איך בין געשטאַנען שטיל
און צו דער אַלטערס רײד זיך צוגעהערט.

איך האָב געזאָלט דיר שרײַבן דאָך אַ בריװ
מײַן פֿרײַנט —געדענקסט מײַן װילדע פֿרײד
אין ערשטער פֿרילינגסצײַט,
װען ס’האָט די ערד געשמעקט מיטן פֿרישן גראָז,
און ס’האָבן מײַנע ליפּן, װי די קנאָספּן פֿון אַ בױם
זיך אָנגעגאָסן מיט זאַפֿטן פֿון בענקשאַפֿט
און צעבליטן טרױם,
געדענקסט, מײַן פֿרײַנט?

און הײַנט —הײַנט װיל איך זיך פֿאַרקריכן ערגעץ אין אַ לאָך
אָט, װי אַ חיה, װען זי פֿילט שױן נאָענט די שעה פֿון טױט,
און ס’איז נאָך אַלץ מײַן גרעסטער חלום —
כאָטש אַ רעפֿטל ברױט. 
     פֿערגאַנאַ, מאַרץ 1942
     רחל קאָרן, באַשערטקייט, מאָנטרעאָל, 1949

A LETTER FROM UZBEKISTAN

My friend across faraway seas,
I’m writing this letter to you —
It is the month of March in the land of Uzbek,
The time when the almond tree and apricot blossom
in every lane and every wall,
But how do I find the word so that you will understand me?
My hand is weary, the skin on it wrinkles
And stiffens like an empty sack,
And my greatest dream is —
A loaf of bread.

When I went out into the street,
just across from the house
Lay the carcass of a dog.
The spring wind played
With his rotting fur.

A cart just happened to drive by
With a white coffin over its wheel.
A shriveled old grandma stopped walking
And crossed herself with her dry hand
Slowly and for a long time.

“Hunger, hunger is in the land again —
Only yesterday he played with the child,
I know him, I know him, it’s my neighbor’s dog.
And look at the coffin, see its size and length,
Oh, if only these were beds, tables, benches —
And do you think this person stretched out in the white box
Died, God forbid, of sickness?
It’s hunger, hunger in the land.

And you, my sweet dove, show me your hand —
How long do you think you’ll be walking around on this earth?
I can see that your step is already heavy with death.”

The sun was shining brightly,
I was standing still
Listening to the old woman’s words.

I was supposed to write you a letter
My friend —
Do you remember my wild joy
The first springtime
When the earth smelled of fresh grass,
And my lips, like buds on a tree
Were filled with juices of longing
And blossoming dreams,
Do you remember, My friend?

And today —
Today I would like to crawl into a hole somewhere
Just like an animal when it feels that the hour of death is near,
And my greatest dream is still —
A crust of bread.
Fergana, Uzbekistan (Central Asia) March 1942
Tr. Mayer Landau and Sheva Zucker, Rachel Korn: Selected Poems, 1986

a briv fun uzbekistan

mayn fraynt iber vayte, vayte yam|en,
ikh shrayb tsu dir ot dem briv —
s’iz khoydesh merts in uzbekishn land,
di tsayt, ven s’blit der mandlboym un der uryuk
in yedn lukl, bay a yeder vant,
nor vi nemt men dos vort du zolst mikh farshteyn?
mayn hant iz mid, es marshtshet zikh oyf ir di hoyt
un shtart avek vi a leydiker zak,
un s’iz mayn grester troym —
a labn broyt.

ven kh’bin aroys in gas,
iz grod akegniber hoyz
gelegn di neveyle fun a hunt,
s’hot mit zayn oysgekrokhener fel
geshpilt der frilingdiker vint.

farbaygeforn iz a vogn grod
mit vayser trumne kver ibern rod.
an alt zmorshtshet babkele hot opgeshtelt ir gang
un zikh ge|tseylemt mit ir trikner hant
pamelekh un lang.

“der hunger, hunger iz shoyn vider inem land —
ersht nekhtn hot er zikh geshpilt do mitn kind,
ikh ken im, ken im, s’iz mayn shokhn|s hunt.
un ze di trumne, ze ir greys un leng,
oy, voltn dos gevezn betn, tishn, benk —
un meynst, az der vos ligt in vaysn kastn oysgeshpant
geshtorbn iz kholile fun a krenk?
s’iz hunger, hunger inem land.

un du mayn taybele, anu vayz nor dayn hant —
vi lang meynst nokh arumtsugeyn oyf dr’erd?
ikh ze, dayn shrit iz shoyn mit toyt bashvert”.

di zun hot hel geshaynt,
ikh bin geshtanen shtil
un tsu der alters reyd zikh tsugehert.

ikh hob gezolt dir shraybn dokh a briv
mayn fraynt —
gedenkst mayn vilde freyd
in ershter frilings|tsayt,
ven s’hot di erd geshmekt mitn frishn groz,
un s’hobn mayne lipn, vi di knospn fun a boym
zikh ongegosn mit zaftn fun benkshaft
un tseblitn troym,
gedenkst, mayn fraynd?

un haynt —
haynt vil ikh zikh farkrikhn ergets in a lokh
ot, vi a khaye, ven zi filt shoyn noent di sho fun toyt,
un s’iz nokh alts mayn grester kholem —
khotsh a reftl broyt.
    Fergana, March1942