Week 12 Va-Y’chi/וַיְחִ֤י

Am out of the country and was not able to post all the biblical verses and recordings, but wanted, at least to post the poems. The first poem in which Jacob lists the failings of some of his sons helps to understand the blessing he gives them. The second by Rokhl Korn deals with death and so relates to Jacob’s death.  Will complete when I return.

THIS WEEK
Itsik Manger, יעקבֿ אָבֿינו האָט עגמות־נפֿש פֿון זײַנע קינדער, The Patriarch Jacob Has Aggravation from His Children
Rokhl Korn, כ’האָב שױן מער קײן טענות, I Have No More Complaints

For a biography of the poet Itzik Manger, click here.
For a biography of Manger in Yiddish, click here.

יעקבֿ אָבֿינו האָט עגמות־נפֿש פֿון זײַנע קינדער

יעקבֿ אָבֿינו זיצט אַלט או מיד
אױף דער גראָזבאַנק פֿאַר נאַכט,
ער פֿילט די בײנער טוען אים װײ,
נישט פֿאַר קײן שום ייִד געדאַכט. 

די בנים זענען פֿון גאַנץ קאַיאָר
אַװעק מיט די שאָף אין פֿעלד:
„אױ, גאָטעניו, די דאָזיקע זין
פֿאַראומערן מיר די װעלט. 

אָט האָב איך דאָ נישט לאַנג געפּאַקט
דעם בכור בײַ בילההן אין בעט.
צי קען דען אַ טאַטע מוחל זײַן
אַ קינד אַזאַ מין חטא? 

נו און זײ — די אַנדערע צװײ,
אַזאַ מין חילול־השם —
זײ האָבן חרובֿ־ונחרבֿ געמאַכט
די קהילה קדושה שכם.

נו, און יהודה, דער װאַזשנער לײב,
מיט דער זונה אױפֿן װעג —
ס האָט געהאַלטן אױף אַ האָר
זײ זאָלן קײן סטאַמבול אַװעק. 

אַ שטיקל גליק, װאָס אײנער פֿון זײ
איז כאָטשבע אַ שטיקל לײַט,
דערפֿאַר האָב איך אים אױפֿגענײט
אױף פּורים אַ העמדל פֿון זײַד“. 

און יעקבֿ הײבט די אױגן אױף:
צי האָט ער אַ טועת? נײן!
ער זעט בפֿירוש און אױף דער װאָר
די מוטער רחל גײן.

זי גײט מיט שטילע זײַדענע טריט
און קומט אַלץ נעענטער צו אים.
זי באַװעגט די ליפּן. ער הערט זיך אײַן,
נאָר ס’דערגײט נישט צו אים איר שטים. 

אָט װינקט זי מיטן טיכל צו אים:
„אױף װידערזען!“ — און פֿאַרשװינדט,
װי זי אַלײן װאָלט נאָר געװען
אַן אָטעם פֿונעם װינט. 

יעקבֿ אָבֿינו זיפֿצט שװער און טיף:
„אַ חלום איז טאַקע אַ נאַר —
פֿאַר װאָס זשע נעמט נישט מיט דאָס מת
די בענקשאַפֿט און דעם צער?“ 

ער הײבט זיך אױף. די לופֿט איז שאַרף,
ס’איז שױן צײַט צום שלאָפֿן גײן,
די בנים װעלן מסתּמא שפּעט
קומען אַהײם צו גײן.
איציק מאַנגער, מדרש איציק ‏

THE PATRIARCH JACOB HAS AGGRAVATION FROM HIS CHILDREN

The patriarch Jacob is sitting, old and weary
On the grassy bank at the end of the day,
His bones are really hurting him,
May no Jew feel this way.

Since early dawn his darling sons
Have been off in the field with the sheep:
“Oh, dear God, these sons of mine
Have made my world turn bleak.

Not long ago I caught
my oldest son with Bilhah in the biblical sense.
Can a father really forgive
A child who’s committed such an offense?

Well and them — the other two,
Such a desecration of God’s name —
They have utterly destroyed
The holy community of Schechem.

Well, and Judah, that lovely lion
With that harlot he met that day —
it was just so close and to Istanbul
They would have been on their way.

Just lucky that one of them
Was a least a somewhat decent guy
That’s why I had a silken shirt sewn for him
For the Purim holiday.

And Jacob lifts his eyes:
Is he mistaken? Oh, can it be?
He sees Mother Rachel walking
Clearly, in reality.

She walks with quiet silken steps
And approaches nearer and nearer,
She moves her lips, he listens intently,
But, alas, he cannot hear her.

She winks at him with her kerchief:
“Auf wiédersehen!” – and she’s out of sight,
As if she herself had only been
A breath of wind at night.

The Patriarch Jacob sighs heavy and deeply:
“What a fool a dream can be —
Why doesn’t the corpse take with it
The longing and misery?

He gets up, the air is sharp
It’s time to go to sleep,
His sons will likely come home late
Given the schedule they keep.
Itsik Manger, medresh Itsik
     Tr. Sheva Zucker

Yankev ovinu hot agmes-nefesh fun zayne kinder

Yankev ovinu zitst alt un mid
oyf der grozbank far nakht,
er filt di beyner tuen im vey,
nisht far keyn shum yid gedakht.

di bonem zenen fun gants kayor
avek mit di shof in feld:
“oy, gotenyu, di dozike zin
farumern mir di velt.

ot hob ikh do nisht lang gepakt
dem bkhor bay bilhen in bet.
tsi ken den a tate moykhl zayn
a kind aza min khet?

nu un zey — di andere tsvey,
aza min khilel-hashem —
zey hobn khorev venekhrev gemakht
di kehile kedoyshe Shekhem.

nu, un Yehude, der vazhner leyb,
mit der zoyne oyfn veg —
s’hot gehaltn oyf a hor
zey zoln keyn stambul avek.

a shtikl glik, vos eyner fun zey
iz khotshbe a shtikl layt,
derfar hob ikh im oyfgeneyt
oyf Purim a hemdl fun zayd”.

un Yankev heybt di oygn oyf:
tsi hor er a toyes? neyn!
er zet befeyresh un oyf der vor
di muter Rokhl geyn.

zi geyt mit shtile zaydene trit
un kumt alts neenter tsu im.
zi bavegt di lipn. er hert zikh ayn,
nor s’dergeyt nisht tsu im ir shtim.

ot vinkt zi mitn tikhl tsu im:
“oyf viderzen!” — un farshvindt,
vi zi aleyn volt nor geven
an otem funem vint.

Yankev ovinu ziftst shver un tif:
“a kholem iz take a nar —
far vos zhe nemt nisht mit dos mes
di benkshaft un dem tsar?”

er heybt zikh oyf. di luft iz sharf,
s’iz shoyn tsayt tsum shlofn geyn,
di bonim veln mistome shpet
kumen aheym tsu geyn.
Itsik Manger, Medresh itsik

Rokhl Korn

For a biography of Rokhl Korn, click here.
For a biography of Rokhl Korn in Yiddish, click here.

כ’האָב שױן מער קײן טענות

כ’האָב שױן מער קײן טענות צו קײנעם,
כ’האָב אַפֿילו קײן טענות צו זיך —
עפּעס אַלץ איז געשען אַזױ פּלוצעם,
עפּעס אַלץ איז געשען אַזױ גיך,
װי אין פֿאַרװירטן געאײַל.

ס’איז אַ לעבן פֿאַרבײַ, אָט אַזױ זיך,
פֿאַרסטריגעװעט טעג
אױף דערװײַל.

אױף דער װיִע פֿון צײַט
אַ טראָפּן
ציטערט צום פֿאַלן גרײט   
אַ פֿאַרװוּנדערטער בליק,
אַ שמײכל
װײנט זיך אַרײַן
אין דער פֿאַרנעפּלטער װײַט.   
8 נאָװעמבער 1972
רחל קאָרן, פֿאַרביטענע װאָר, טעל־אָבֿיבֿ, 1977

I HAVE NO MORE COMPLAINTS

I have no more complaints against anyone,
Not even against myself —
Somehow everything happened so suddenly,
Somehow everything happened so fast,
As if in a mad mad rush.

A life has gone by, just like that,
Days basted together
For now.

On the lash of time
A drop
Quivers, ready to fall —
A glance full of wonder,
A smile
Weeps into
The foggy distance.
Rokhl Korn,
      Tr. Mayer Landau and Sheva Zucker, Rachel Korn: Selected Poems, 1986

kh’hob shoyn mer keyn taynes

kh’hob shoyn mer keyn taynes tsu keynem,
kh’hob afile keyn taynes tsu zikh —
epes alts iz geshen azoy plutsem,
epes alts iz geshen azoy gikh,
vi in farvirtn geayl.

s’iz a lebn farbay, ot azoy zikh,
farstrigevet teg
oyf dervayl.

oyf der vie fun tsayt
a tropn
tsitert tsum faln greyt —
a farvunderter blik,
a shmeykhl
veynt zikh arayn
in der farneplter vayt.
8 november 1972
Rokhl korn, farbitene vor, tel-oviv, 1977

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *