THIS WEEK
Yankev Glatshteyn, רױך, Smoke
Gitl Shekhter-Vishvanat, ריר נישט אָן, Do Not Touch
Yankev Glatshteyn, Roykh
6 1 And the LORD spoke unto Moses, saying: 2 Command Aaron and his sons, saying:
5 This is the law of the burnt-offering: And the fire upon the altar shall be kept burning thereby, it shall not go out; and the priest shall kindle wood on it every morning; and he shall lay the burnt-offering in order upon it, and shall make smoke thereon the fat of the peace-offerings. 6Fire shall be kept burning upon the altar continually; it shall not go out.
6 1 און {dn גאָט} האָט גערעדט צו משהן, אַזױ צו זאָגן: /6:2 באַפֿעל אַהרֹנען און זײַנע זין, אַזױ צו זאָגן: דאָס איז דער דין פֿון דעם בראַנדאָפּפֿער:
/6:5 און דאָס פֿײַער אױפֿן מזבח זאָל געהאַלטן װערן אין ברענען דערױף, עס זאָל ניט פֿאַרלאָשן װערן. און דער כֹּהן זאָל אָנצינדן דערױף האָלץ פֿרימאָרגן אין פֿרימאָרגן; און ער זאָל אױסלײגן דערױף דאָס בראַנדאָפּפֿער, און דעמפֿן דערױף דאָס פֿעטס פֿון די פֿרידאָפּפֿער. /6:6 אַ פֿײַער זאָל תּמיד געהאַלטן װערן אין ברענען אױפֿן מזבח; עס זאָל ניט פֿאַרלאָשן װערן.
For a biography of Glatshteyn in both English and Yiddish, see Weeks 4, 8 and 14.
רױך
דורכן קרעמאַטאָריע־קױמען,
קרױזט אַרױף אַ ייִד צום עתּיק־יומין.
און װי נאָר דער רױך פֿאַרשװינדט,
קנױלן אַרױף זײַן װײַב און קינד.
און אױבן אין די הימלישע הױכן,
װײנען, בענקען הײליקע רױכן.
גאָט, דאָרט װוּ דו ביסט דאָ,
דאָרטן זײַנען מיר אַלע אױך נישטאָ.
יעקבֿ גלאַטשטײן, שטראַלנדיקע ייִדן, 1946
SMOKE
From crematorium chimneys
a Jew curls up to God;
and in the vanishing smoke
curl up his wife and child.
In the great heights above
pious vapors weep and yearn.
There where you are God,
we too, as you, are not.
Tr. Yetta Blum, Jacob Glatstein: Poems, Tel Aviv, 1970
roykh
durkhn krematorye-koymen,
kroyzt aroyf a yid tsum atek-yoymin.
un vi nor der roykh farshvindt,
knoyln aroyf zayn vayb un kind.
un oybn in di himlishe hoykhn,
veynen, benken heylike roykhn.
got, dort vu du bist do,
dortn zaynen mir ale oykh nishto.
Yankev glatshteyn, shtralndike yidn, 1946
Gitl Shekhter-Vishvanat, Rir nisht on
7 21 And when any one shall touch any unclean thing, whether it be the uncleanness of man, or an unclean beast, or any unclean detestable thing, and eat of the flesh of the sacrifice of peace-offerings, which pertain unto the LORD, that soul shall be cut off from his people.
7:21 און אַז עמיצער װעט זיך אָנרירן אָן עפּעס אומרײנס, אָן דער אומרײנקײט פֿון אַ מענטשן, אָדער אָן אַן אומרײנער בהמה, אָדער אָן װאָסער עס איז אומרײנעם שרץ, און ער װעט עסן פֿון דעם פֿלײש פֿון אַ פֿרידאָפּפֿער װאָס צו {dn גאָט}, זאָל יענע זעל פֿאַרשניטן װערן פֿון איר פֿאָלק.
For a biography of Gitl Schaechter-Viswanath in English, click here, and in Yiddish, click here.
The poet wrote this poem on her first visit to India. Although she was aware that among Hindus, as among Jews, there are days when a woman is tome (ritually impure), she was not prepared for the feeling of personal rejection she experienced when she was a nide, a woman during her monthly period of impurity. In India, Hindu women who have their period do not enter the kitchen and eat separately from the rest of the household.
ריר נישט אָן
ריר נישט אָן.
ס’איז הײַנט אַ טרויערטאָג.
די צײַט
ווען ס’טרעטן קאָטערס
אין אַ זײַט.
תּמיד גרייט זיך אויסצולאַכן
וואָס זיי זענען אַנדערש
נישט באַשאַפֿן.
בלאַס
צעחושט
באַלעקן זיך די וווּנדן
די פֿאַרלאָזטע קעץ.
און ס’וויינען מיט
די נישט־פֿאַרזייטע
זאָמען
אין זייער אַלעמענס
נאָמען.
פּלוצעמדיקער רעגן: לידער, פֿאַרלאַג „ישׂראל־בוך”, תּל־אָבֿיבֿ, 2003
DO NOT TOUCH
Do not touch.
This is a day of mourning.
The time
when tomcats tread
off to one side,
always ready to laugh
because they were differently made.
Pale
distraught
licking their wounds—
their forlorn females.
And with them
weeps
their unsown seed
on behalf of
the entire breed.
Tr. by Jeffrey Shandler and Zackary Berger
Gitl Schaechter-Viswanath, Sudden Rain: Yiddish Poems, Tel Aviv, 2003
rir nisht on
rir nisht on.
s’iz haynt a troyertog.
di tsayt
ven s’tretn koters
in a zayt.
tomed greyt zikh oystsulakhn
vos zey zenen andersh
nisht bashafn.
blas
tse|khush|t
balekn zikh di vundn
di farlozte kets.
un s’veynen mit
di nisht-farzeyte
zomen
in zeyer alemens
nomen.
gitl shekhter-vishvanat, plutsemdiker regn: lider, Tel-oviv, 2003