THIS WEEK
Avrom Sutskever, דער זעלביקער װאַס האָט געבענטשט, ער האָט מיך אױך געשאָלטן, Who Blessed Me Has Also Cursed me
Arn Tsaytlin, לויב מיך, Praise Me
Avrom Sutskever, Der zelbiker vos hot gebentsht, er hot mikh oykh gesholtn
2: 6 Come now therefore, I pray thee, curse me this people; for they are too mighty for me; peradventure I shall prevail, that we may smite them, and that I may drive them out of the land; for I know that he whom thou blessest is blessed, and he whom thou cursest is cursed.’
24: 10 And Balak’s anger was kindled against Balaam, and he smote his hands together; and Balak said unto Balaam: ‘I called thee to curse mine enemies, and, behold, thou hast altogether blessed them these three times.
האָט דער צאָרן פֿון בָלָקן געגרימט אױף בִלעָמען, און ער האָט אַ פּאַטש געטאָן מיט זײַנע הענט; און בָלָק האָט געזאָגט צו בִלעָמען: צו שילטן מײַנע שָׂונאים האָב איך דיך גערופֿן, ערשט גאָר בענטשן האָסטו געבענטשט שױן דרײַ מאָל.
For a biography of Avrom Sutzkever in English and Yiddish, see Week 1.
דער זעלביקער װאַס האָט געבענטשט, ער האָט מיך אױך געשאָלטן.
כ’נעם אָן פֿאַר ליב די צװילינגשאַפֿט פֿון האָניק און פֿון עסיק.
אַ דאַנק פֿאַר בענטשן מיך מיט פֿרײַנד. אָן זײער כּוח װאָלטן
בײַנאַנד מיט מיר די װערטער מײַנע אױסגעצאַנקט מעת־לעתיק.
פֿאַר מײַנעט װעגן מאָלן זײ און האַמערן און קנעטן,
פֿאַר מײַנעט װעגן קײַקלען זײ אַראָפּ פֿון האַרץ פּאָעמעס.
אָ, מײַנע איכן זענען זײ, די מאָלערס און פּאָעטן,
און זײער איך בין איך, אַפֿילו אַז איך װײס ניט װעמעס.
פֿאַר זײערט װעגן האָב איך װען געזונגען אין אַן אָרון,*
פֿאַר זײערט װעגן האַלט איך נאָך מלחמה פֿאַר אַ קאָמע.
און שטאַרבן זײ, ערשט יעמאָלט װערן מײַנע פֿרײַנד געבאָרן
אין גרינער קינדערװיג פֿון מײַן צעהױדעטער נשמה.
פֿאַר מײַנעט װעגן װאַרעמען זײ אָן די קאַלטע שטערן,
פֿאַר מײַנעט װעגן שפּילן זײ: אַ פֿידל צי אַ טשעלאָ
דערלאַנגט פֿון זיך אַ קװאַל אַרױס מיט שׂימחה מײַנע טרערן.
פֿאַר זײערט װעגן שרײַב איך די אָ שורות. אָמן־סלה.
לידער פֿון טאָגבוך
Who blessed me has also cursed me.
I embrace in love the twinning of honey and of vinegar.
Thank you for blessing me with friends. Without their strength
my work along with me would fade by day and by night.
for my sake they paint and hammer and mold,
for my sake they roll down poems from their hearts.
oh, my I’s are they, those painters and poets,
and their I am I, even when I don’t know whose.
For their sake I once sung in a coffin,*
for their sake I still wage war over a comma,
and when they die, onlythen are my friends born
in the green cradle of my swaying soul.
For my sake they warm up the cold stars,
for my sake they play: a violin or a cello
bring forth from itself a joyoys gush of my tears.
For their sake I write these very lines. Amen. Selah.
Tr. Richard Fein, The Full Pomegranate: Poems of Avrom Sutzkever
*See Week 9, Sutzkever’s poem, איך ליג אין אַן אָרון, “I Lie in a Coffin” to understand this line. During WWII Sutzkever did actually hide in a coffin to save his life. https://shevazucker.com/week-9-vayeyshev-וַיֵ%D6%BC֣שֶ%D7%81ב/
der zelbiker vas hot gebentsht, er hot mikh oykh gesholtn.
kh’nem on far lib di tsvilingshaft fun honik un fun esik.
a dank far bentshn mikh mit fraynd. on zeyer tsutsi-koyekh voltn
baynand mit mir di verter mayne oysgetsankt meslesik.
far maynet vegn moln zey un hamern un knetn,
far maynet vegn kayklen zey arop fun harts poemes.
o, mayne ikhn zenen zey, di molers un poetn,
un zeyer ikh bin ikh, afile az ikh veys nit vemes.
far zeyert vegn hob ikh ven gezungen in an orn,*
far zeyert vegn halt ikh nokh milkhome far a kome.
un shtarbn zey, ersht yemolt vern mayne fraynd geborn
in griner kindervig fun mayn tsehoydeter neshome.
far maynet vegn varemen zey on di kalte shtern,
far maynet vegn shpiln zey: a fidl tsi a tshelo
derlangt fun zikh a kval aroys mit simkhe mayne trern.
far zeyert vegn shrayb ikh di o shures. omeyn-sela.
lider fun togbukh
Arn Tsaytlin, Loyb mikh
For a biography of Arn Tsaytlin in English, click here.
לויב מיך
לויב מיך, זאָגט גאָט,
וועל איך וויסן, אַז דו האָסט מיך ליב.
שעלט מיך,
וועל איך וויסן אַז דו האָסט מיך ליב.
לויב מיך אָדער שעלט מיך,
וועל איך וויסן אַז דו האָסט מיך ליב.
זינג אויס די גנאָדן מײַנע, זאָגט גאָט.
הייב פֿויסטן קעגן מיר און לעסטער, זאָגט גאָט.
זינג מײַנע גנאָדן אָדער לעסטער—
אויך לעסטער איז לויב, זאָגט גאָט.
נאָר אויב די זיצסט
אין דײַן גלײַכגילט פֿאַרצוימט,
אין דײַן וואָס־אַרט־מיך פֿאַרגרענעצט, זאָגט גאָט,
אויב דו קוקסט אויף די שטערן און גענעצסט, זאָגט גאָט,
אויב דו זעסט יסורים
און שטורעמסט נישט אויף;
אויב נישט דו לויבסט און נישט דו לעסטערסט,
האָב איך אומזיסט דיך געשאַפֿן, זאָגט גאָט.
PRAISE ME
Praise me, says God,
I will know that you love me.
Curse me,
I will know that you love me.
Praise me or curse me,
I will know that you love me.
Sing out my graces, says God.
Raise your fist against me and revile, says God.
Sing my praises or revile,
Reviling is also praise, says God.
But if you sit
Fenced off in your apathy,
Entrenched in “I don’t give a damn,” says God,
If you look at the stars and yawn, says God,
If you see suffering and don’t cry out,
If you don’t praise and don’t revile,*
Then I created you in vain, says God.
Translated by Emanuel S. Goldsmith
*Revile might also have been translated as blaspheme or profane.
loyb mikh
loyb mikh, zogt got,
vel ikh visn, az du host mikh lib.
shelt mikh,
vel ikh visn, az du host mikh lib.
loyb mikh oder shelt mikh,
vel ikh visn az du host mikh lib.
zing oys di gnodn mayne, zogt got.
heyb foystn kegn mir un lester, zogt got.
zing mayne gnodn un lester—
oykh lester iz loyb, zogt got.
nor oyb di zitst
in dayn glaykhgilt fartsoymt,
in dayn vos-art-mikh fargrenetst, zogt got,
oyb du kukst oyf di shtern un genetst, zogt got,
oyb du zest yesurem
un shturemst nisht oyf;
oyb nisht du loybst un nisht du lesterst,
hob ikh umzist dikh geshafn, zogt got.