THIS WEEK
Yankev Glatshteyn, קיביאַ, Qibya This poem, although over 60 years old, speaks to today’s political situation in Israel.
Hirsh Osherovitsh, און עס וועט זײַן…, Un es vet zayn
Yankev Glatshteyn, Kibya
20: 11And it shall be, if it make thee answer of peace, and open unto thee, then it shall be, that all the people that are found therein shall become tributary unto thee, and shall serve thee. 12And if it will make no peace with thee, but will make war against thee, then thou shalt besiege it. 13And when the LORD thy God delivereth it into thy hand, thou shalt smite every male thereof with the edge of the sword;
כ: 10 אַז דו װעסט גענענען צו אַ שטאָט, צו האַלטן מלחמה אױף איר, זאָלסטו איר צורופֿן שלום. 11 און עס װעט ז ַײן, אױב זי װעט דיר ענטפֿערן שלום, און װעט דיר עפֿענען, איז, דאָס גאַנצע פֿאָלק, װאָס געפֿינט זיך אין איר, זאָל דיר װערן צו צינז און דיר דינען. 12 אױב אָבער זי װעט ניט אַײנגײן אױף שלום מיט דיר, און װעט מאַכן מלחמה מיט דיר, זאָלסטו לעגערן אױף איר; 13 און אַז יהוה דַײן גאָט װעט זי געבן אין דַײן האַנט, זאָלסטו טײטן אַלע אירע מאַנספּאַרשױנען מיטן שאַרף פֿון שװערד. 14 נאָר די װ ַײבער און די קלײנע קינדער, און די בהמות, און אַלץ װאָס װעט זַײן אין דער שטאָט, איר גאַנצן רױב, זאָלסטו רױבן פֿאַר דיר;
For a biography of Yankev Glatshteyn in Yiddish and English, see Week 4.
The Qibya massacre occurred during Operation Shoshana, an Israeli so-called reprisal operation that occurred in October 1953, when IDF’s Unit 101 led by future Israeli Prime Minister Ariel Sharon attacked the village of Qibya in the West Bank, which was then under Jordanian control, and killed more than sixty-nine Palestinian civilians, two-thirds of whom were women and children.[1][2][3]
Forty-five houses, a school, and a mosque were destroyed.[4] Ariel Sharon wrote in his diary that “Qibya was to be an example for everyone,” and that he ordered “maximal killing and damage to property”. Post-operational reports speak of breaking into houses and clearing them with grenades and shooting.[5]
The attack followed cross-border raids from the West Bank. Israel framed the Qibya massacre as a response to the Yehud attack, in which an Israeli woman and her two children were killed.[1][6]
The massacre was condemned by the U.S. State Department, the UN Security Council, and by Jewish communities worldwide.
קיביאַ
כּעס, נקמה, רויך.
אַ קליינע מחנה מיט רציחה אין די אויגן.
אָנגעגורט מיט פֿײַל און בויגן,
אין נאַכטיקן פֿאַרראַט,
האָבן מײַנע ברידער
רחמנות אין זיך אָפּגעשמדט,
און פּסול געמאַכט דעם פּאַרמעט פֿון מײַן לעבן.
גאָט מײַנער פֿון געדולדיקן בית־מדרש.
שווער אַזאַ פֿינצטערע העלדישקייט צו פֿאַרגעבן.
ב
מײַן פֿאָלק, מײַן פֿאָלק פֿון רחמנות,
ייִד פֿון מײַן גאַנץ לעבן.
כ’וועל דיך נישט אַוועקשענקען
פֿאַר די גרעסטע אַרסענאַלן פֿון גבֿורה.
פֿאָלק פֿון מײַן גוטן טאַטן,
אויף פֿרעמדער פּוילישער ערד.
וויפֿל האָסטו מיט מיר אײַנגעקנעלט גוטסקייט,
פֿון מײַנע חדר־יאָרן אָן.
שטאָלץ מײַנער, אויסדערווײלטער.
פֿאַרגלותטע פֿעסטקייט.
באַפֿרײַ זיך נישט פֿון מײַנע גערעכטע דלתּ-אַמות.
גיי נישט אַוועק אין וועלט־געפֿאַנגשאַפֿט,
מיט בלוטיקע קייטן אויף די הענט.
ג
שׂונא מײַנער, מײַן שטאַרקער אָרעם
וועט אויך זײַן גערעכט.
פֿאַרשוועכט וועט נישט זײַן
דאָס ייִדישע וואָרט.
דאָס אָרט וווּ ס’וועט געלייגט ווערן
דער שלום־שטיין,
וועט זײַן פֿעלדזן־פֿעסט און ריין.
און אַז מיר וועלן אַלע געפֿאַלענע ציילן,
וועלן מיר די טרויעריקע וווּנדן היילן,
מיט רחמים, מיט גלויבן;
אַז אַפֿילו אויפֿן פֿעלד פֿון שלאַכט,
אין דער פֿאַרשעמטער, פֿינצטערער נאַכט,
מוזן אונדזערע זין זײַן ליכטיקע ייִדן.
נישט קיין אָנפֿאַלערישע רוצחים,
נאָר באַשיצערס, זיגערס, הויך־דערהויבן.
די פֿרייד פֿון ייִדישן וואָרט, 1961
QIBYA
A
Anger, revenge, smoke.
A small camp with murder in their eyes.
Girded with bow and arrow,
In treachery of night,
My brothers
Annihilated the mercy within,
And defiled the parchment of my life.
My God of the patient study-house.
It is difficult to forgive such devilish bravery.
B
My People, my People of mercy,
My familiar Jew.
I won’t give you up
For the greatest arsenals of bravery.
People of my good father,
On foreign Polish soil.
How much did you train me in goodness,
From my cheder years onward.
My pride, my chosen one.
Exilic determination.
Do not liberate yourself from my righteous little corner.
Do not go away to life imprisonment,
With bloody chains on your hands.
C
My dear enemy, my strong hand
Will also be just.
The Yiddish word
Will not be desecrated.
The place where the peace stone
Will be laid,
Will be rock-solid and pure.
And when we count all the dead,
We will heal the mournful wounds,
With compassion, with faith;
That even on the battlefield,
In the shameful, dark night,
Our sons must be Jews of light,
Not murderous aggressors,
But defenders, victors, exalted.
Tr. Adi Mahalle https://ingeveb.org/texts-and-translations/ qibya
Kibya
kas, nekome, roykh.
a kleyne makhne mit retsikhe in di oygn.
ongegurt mitfayl un boygn,
in nakhtikn farrat,
hobn mayne brider
rakhmones in zikh opgeshmdt,
un posl gemakht dem parmet fun mayn lebn.
got mayner fun geduldikn besmedresh.
shver aza finstere heldishkayt tsu fargebn.
B
mayn folk, mayn folk fun rakhmones,
yid fun mayn gants lebn.
kh’vel dikh nisht avekshenken
far di greste arsenaln fun gvure.
folk fun mayn gutn tatn,
oyf fremder poylisher erd.
vifl hostu mit mir ayngeknelt gut|skayt,
fun mayne kheyder-yorn on.
shtolts mayner, oysderveylter.
fargolest|e festkayt.
bafray zikh nisht fun mayne gerekhte dalet-ames.
gey nisht avek in velt-gefangshaft,
mit blutike kaytn oyf di hent.
G
soyne mayner, mayn shtarker orem
vet oykh zayn gerekht.
farshvekht vet nisht zayn
dos yidishe vort.
dos ort vu s’vet geleygt vern
der sholem-shteyn,
vet zayn feldzn-fest un reyn.
un az mir veln ale gefalene tseyln,
veln mir di troyerike vundn heyln,
mit rakhomem, mit gloybn;
az afile oyfn feld fun shlakht,
in der farshemter, finsterer nakht,
muzn undzere zin zayn likhtike yidn.
nisht keyn onfalerishe rotskhem,
nor bashitsers, zigers, hoykh-derhoybn.
di freyd fun yidishn vort, 1961
Hirsh Osherovitsh, Un es vet zayn…
18:15 Moses continued, “The LORD your God will raise up for you a prophet like me from among your fellow Israelites. You must listen to him.
For a biography of Hirsh Osherovitsh in English, click here.
און עס וועט זײַן…
אין דער װעלט פֿון עקדות: לידער און פּאָעמעס, תל־אביב 1975
AND IT SHALL COME TO PASS…
When the dream will come true,
The black birds will become white,
And just as in springtime, a whole year long
A current of light will pass through the houses.
All the dark days of longing
Will forget to demand their boring grays.
In the city and the woods, at home and on the road
There will spread out pure End of the Days.
The bright promise, thousands of years old,
Must and will in the end come true.
Every night a star falls somewhere,
And yet there remains always a sky full of stars.
More than once crime has emerged from honesty,
And holy prophecy has duped us.
Instead of a hair from milk, we pull a string from pitch,
And proud hopes wander in rags and tatters.
It might be that the prophetic word is hardened and glazed,
Covered with scabs, lumps and fungus,
Yet in the heart there still glows an End of the Days-consolation
There lives an Isaiah in everyone worthy of the name MAN, among us.
Literal translation, Sheva Zucker
un es vet zayn...
ven s’vet der kholem vern vor,
veln di shvartsste feygl vern vayse,
un punkt vi frilingtsayt, vet shoyn a kaylekhik gants yor
a tsugvint shayn zikh trogn durkh di hayzer.
es veln ale sumne benkshaftteg
fargesn zeyer tsushteyik groy monen.
oyf shtot un vald, oyf heym un veg
vet oysshpreytn zikh loyterer akhres-ha|yomim...
der heler tsuzog, vos yortoyznter iz alt,
er muz un vet lesof mekuyem vern.
ayede nakht a shtern ergets falt,
un dokh blaybt iber alts a fuler himl shtern.
nit eyn mol shoyn hot fun der erlekhkayt zikh oysgepikt farbrekh,
un opgenart hot heylike nevue.
anshtot a hor fun milkh, me tsit a shtrik fun pekh,
un shtoltse hofenung shlept um zikh krue-blue...
meg s’vort nevi|ishe farhartevet zayn un fargleyzt,
badekt mit krets, mit bayln, mit lishayen,
glit fort in harts akhres-hayomim|dike treyst,
in yedn, vos iz vert dem nomen mentsh, lebt a yeshaya...
vilne, yuni 1956
in der velt fun akeydes: lider un poemes, Tel-aviv 1975
39