BIBLICAL NIGHT

The night was dark.
The night was deep, without stars.
The wind rustled in the trees.
The wind was looking for Leah.
Jacob buried his face
in Leah’s breast:
—Rachel, Rachel, my wife!
Seven years I have waited for you.
Long were the days,
longer the nights.
So many cold moons
have embraced my body.
Rachel, Rachel, y wife.
Silent was Leah.
With thin, bitter lips

she went to her encounter
with her son Reuben,
Jacob’s firstborn.
The night was already full
of the aroma of the flowers
that were waiting
for Reuben
in the field.
      Reyzl Zhikhlinski, Silent Doors
   Tr. Barnett Zumoff, in God Hid His Face: Selected Poems of Rajzel Zychlinski, 1997

biblishe nakht

di nakht iz geven shvarts,
di nakht iz geven tif, on shtern.
der vint hot geroysht tsvishn beymer.
der vint hot gezukht Leyen.
Yankev hot bahaltn dos ponem
in Leyes layb:
— Rokhl, Rokhl, mayn vayb!
zibn yor hob ikh oyf dir gevart.
lang zaynen geven di teg.
lenger nokh di nekht.
azoy fil kalte levones
hobn arumgenumen mayn layb.
Rokhl, Rokhl, mayn vayb.
shtil iz Leye gelegn.
mit dine, bitere lipn

iz zi akegngegangen
ir zun Ruvn|en,
dem bkhor fun Yankev|n.
di nakht iz shoyn ful geven
mitn reyekh fun di blumen,
vos hobn gevart
oyf  Ruvn|en
in feld.
  reyzl zhikhlinski, shvaygndike tirn, 1962

Khave Rosenfarb, Rokhl un Leye

29: 16 Now Laban had two daughters: the name of the elder was Leah, and the name of the younger was Rachel. 17And Leah’s eyes were weak; but Rachel was of beautiful form and fair to look upon. 18And Jacob loved Rachel; and he said: ‘I will serve thee seven years for Rachel thy younger daughter.’

16 און לָבֿן האָט געהאַט צװײ טעכטער; דער נאָמען פֿון דער עלטערער איז געװען לאה, און דער נאָמען פֿון דער יִינגערער רחל. 17 און לאהס אױגןזײַנען געװען שלאַפֿע, און רחל איז געװען שײן אױפֿן געשטאַלט, און שײן אױפֿן פּנים, 18 און יעקבֿ האָט ליב געקריגן רחלען; און ער האָט געזאָגט: איך װעל דיר דינען זיבן יאָר פֿאַר דַײן יִינגערער טאָכטער רחלען. 

For a biography of Chava Rosenfarb click here.
For a biography of Chava Rosenfarb in Yiddish click here.

רחל און לאה

רחל שפּילט אױף דער מאַנדאָלינע
און לאה שפּילט אױף דער פֿלײט.
צװישן זײ בײדע לײגט קאָרטן די שכינה
און זוכט אַ גענױעם באַשײד. 

לאה װעט האָבן אױגן צװײ טריבע
און אַ גרױס און הונגעריק האַרץ —
רחל װעט האָבן מזל אין ליבע
און צעפּ װאָס זײַנען גאָר שװאַרץ. 

לאה װעט האָבן הײסע חלומות;
אױף ליפּן— אַ ציטערדיק ליד,
נאָר יעקבֿ, דער מאַן פֿון װײַטע מקומות
װעט זען, אַז איר פּנים איז טריב. 

צו רחלען װעט ציִען דעם מאַן פֿון מקומות,
װײַל זי פֿאַרן אױג איז אים ליב.
איז װאָס, אַז זי האָט ניט קײן הײסע חלומות?
דערפֿאַר איז איר פּנים ניט טריב. 

לאה װעט זאַטקײט אין יאָרן זיך אַרבן,
נאָר הונגעריק אױסגײן װעט ס’האַרץ.
רחל אַ זאַטע פֿון ליבע װעט שטאַרבן
מיט צעפּ װאָס זײַנען נאָך שװאַרץ.

 רחל שפּילט אױף דער מאַנדאָלינע
און לאה שפּילט אױף דער פֿלײט.
צװישן זײ בײדע שמײכלט די שכינה —
זי װײסט שױן גענױ דעם באַשײד.
    חוה ראָזענפֿאַרב, אַרויס פֿון גן־עדן, ישׂראל, 1965

RACHEL AND LEAH

Rachel plays on the mandolin
And Leah plays on the flute.
Between them the Shekhina lays out the cards
And seeks an exact account.

Leah will have two eyes that are dim,
but a large and hungry heart.
Rachel will have luck in love
And braids that are darker than dark.

Leah will have passionate dreams,
and on her lips — a trembling song.
But Jacob, the man from distant lands,
will only see that her eyes are not strong.

Rachel will bewitch the foreigner Jacob;
her beauty will be pleasing to him.
So what if she does not have passionate dreams?
At least her eyes are not dim.

Leah will die after a long life,
but her heart’s longing will never abate.
Rachel, sated with love, will die young,
with the black shining still in her plaits.

Rachel plays on the mandolin
and Leah plays on the flute.
Between the two women, the Shekhina is smiling.
She now knows how each life will conclude.
      Chava Rosenfarb
Tr. Goldie Morgentaler,  Chava Rosenfarb, Exile At Last: Selected Poems, edited by        Goldie Morgentaler, 2013

Rokhl un Leye

Rokhl shpilt oyf der mandoline
un Leye shpilt oyf der fleyt.
tsvishn zey beyde leygt kortn di shkhine
un zukht a genoyem basheyd.

Leye vet hobn oygn tsvey tribe
un a groys un hungerik harts —
Rokhl vet hobn mazl in libe
un tsep vos zaynen gor shvarts.

Leye vet hobn heyse khaloymes;
oyf lipn — a tsiterdik lid,
nor Yankev, der man fun vayte mekoymes
vet zen, az ir ponem iz trib.

tsu Rokhl|en vet tsien dem man fun mekoymes,
vayl zi farn oyg iz im lib.
iz vos, az zi hot nit keyn heyse khaloymes?
derfar iz ir ponem nit trib.

Leye vet zatkeyt in yorn zikh arbn,
nor hungerik oysgeyn vet s’harts.
Rokhl a zate fun libe vet shtarbn
mit tsep vos zaynen nokh shvarts…

Rokhl shpilt oyf der mandoline
un Leye shpilt oyf der fleyt.
tsvishn zey beyde shmeykhlt di shkhine
zi veyst shoyn genoy dem basheyd.
       Khave Rosenfarb, Aroys fun Gan-eydn, 1965