Ershte libe – audio    

Mame Loshn – audio      

Mayn yerushe – audio

English follows Yiddish.

שׂרה טרײסטער מאָסקאָװיטש (1927—
איז די אַמעריקאַנער געבוירענע טאָכטער פֿון ייִדישע אימיגראַנטן פֿון פּוילן. דער טאַטע איז געװען דער דירעקטאָר פֿון אַרבעטער–רינג ייִדישע שולן אין ספּרינגפֿילד, מאַס’ און לאָס אַנדזשעלעס. שׂרה האָט זיך געלערנט אין אַ ייִדישער שול און אין דער היים האָט מען גערעדט נאָר ייִדיש. יונגערהײט האָט זי געהערט װעגן נאָענטער משפּחה װאָס איז פֿאַרבליבן אין פּוילן. צו צװעלף יאָר האָט זי געװוּסט אַז אירע עלטערן װאַרטן אויף בריװ װאָס װעלן קײן מאָל נישט אָנקומען.  און צו זעכצן יאָר האָט  זי פֿאַרשטאַנען פֿון דעם צער פֿון אירע עלטערן אַז די משפּחה דאָרטן איז מער נישטאָ. װען זי שרײַבט אויף ייִדיש וועקט זי װידער אויף זײערע פֿאַרלוירענע שטימעס און דערפֿיל אַ נאָענטקייט מיט זיי.
טרײסטער מאָסקאָװיטש איז געוואָרן אַ פּראָפֿעסאָר אין מענטשלעכער אַנטװיקלונג און פּסיכאָלאָגיע. אין לאָס אַנזשעלעס אין 1982 האָט זי געשאַפֿן די ערשטע אָרגאַניזאַציע פֿאַר מענטשן װאָס האָבן ווי יונגע קינדער דורכגעלעבט דעם חורבן אין אײראָפּע און פֿאַרלוירן זײערע עלטערן.
זי האָט חתונה געהאַט מיט 65 יאָר צוריק מיט איר מאַן, איציק מאָסקאָוויטש. זיי האָבן דרײַ קינדער, נײַן אײניקלעך און פֿינף אורײניקלעך.

שׂרה טרײסטער מאָסקאָװיטש האָט אַרויסגעגעבן איין באַנד ייִדישע לידער, קומט צום טיש באַגלייט פֿון אירע אייגענע ענגלישע איבערזעצונגען. צו באַשטעלן דאָס ביכל שטעלט זיך אין פֿאַרבינדונג מיט smoskovitz@csun.edu
זי האָט אַרויסגעגעבן אַ ביכל אויף ענגליש װעגן קינדער וואָס האָבן איבערגעלעבט דעם חורבן:
Love Despite Hate: Child Survivors of the Holocaust and Their Adult Lives, Schocken 1982.
זי האָט איבערגעזעצט אַלע ייִדשע־לידער אויסגעגראָבן אין וואַרשע געפֿונען אין די מילכקאַנען פֿון דעם רינגלבלום־אַרכיוו. די לידער און אירע איבערזעצונגען קען מען געפֿינען אויף
http://www.poetryinhell.org

ערשטע ליבע

מײַן מאַמע איז געגאַנגען צו קינד
אױף ייִדיש
אױף ייִדיש אירע תּפֿילות
אױף ייִדיש אירע קולות
פֿון איר מױל און ברוסט איז ייִדיש
אַרײַנגעפֿלאָסן טיף אין מיר.
געבאָדן, געקאָרמעט, געלעקט
און געפּוצט האָט זי מיך
מיט איר װאַרעמער ייִדישער צונג.

מײַן טאַטע האָט מיר אױף שפּאַציר גענומען
אױף ייִדיש
זען די פּאַװעס
איך האָב זיך אָנגעהאַלטן אין זײַן
תּורה װײַזפֿינגער
און אונטער ראָזשינקעס מיט מאַנדלען
פֿאַלנדיק דיק פֿון הימל
אױף זײַן שױס געזען די אותיות
פֿון דער גאָלדענער פּאַװעס רעגן־בױגן.
מיר האָבן יעדן אות צוזאַמען אין די הענט
מיט פֿרײד געהאַלטן
װי אַ נײַ געבױרן הינדעלע.

איך בין מקנא די
װאָס האָבן יונגערהײט געהאַט געליבטע
זײ צו גלעטן, רײצן און קושן
אױף ייִדיש,
שפּראַך פֿון ערשטער ליבע.

מאַמע לשון

שׂרהלע, זיסעלע, מאַמעלע, שײנינקע,
טײַערע, ליובעניו, מלאכל קלײנינקע
זיסינקע קרױנעניו, בובעליו לובעליו
הערצעלע, פּופּעלע, זיסעלע, גוטעלע

ליכטיקער פּנימל
ליבינקע אײגעלעך
 פֿעיִקע הענטעלעך
 זגראַבנינקע פֿיסעלעך
 קלוגינקע קעפּעלע
 גלאַנציקע הערעלעך
רױטינקע בעקעלעך
צײנדעלעך פּערעלעך
עס אױף די לאָקשעלעך
פּופּיקל מערעלעך

קום אַהער קעצעלע
שפּיל זיך שײן פֿײגעלע
נישט װילד װי אַ חיהלע
מײַן מײדעלע פֿרײדעלע
ליו–ליו–ליו אוצרל
מײַן כּשר קינד
ביסט אײנס אין דער װעלט מײַנס
שלאָף רויִק אַצינד.

מײַן ירושה

איך שטריק אויף די פֿינגער פֿון מײַן מאַמעס ליבע
און טרינק לאַנגזאַם דעם קלוגן װײַן פֿון אירע רײד
זי איז די װאָס גיט פֿון מײַן האַנט די נדבות
זי פֿאַרשטאַרקט מיך אין מײַן רוקנבײן.

דורך דורות טאַנץ איך מיט אירע חלומות
און טוליע זיך אײַן אין איר װאַרעמען שאַל
לעבן לאַנג האַלט איך טײַער אירע מתּנות
און שװעב לײַכט אין דעם טראַכט פֿון איר קװאַל.

ERSHTE LIBE

Mayn mame iz gegangen tsu kind
Af yidish
Af yidish ire tfiles
Af yidish ire koyles
Fun ir moyl un brust iz yidish
arayngeflosn tif in mir.
Gebodn, gekormet, gelekt
Un geputst hot zi mikh
Mit ir varemer yidisher tsung.

Mayn tate hot mir af shpatsir genumen af yidish
zen di paves
Ikh hob zikh ongehaltn in zayn
toyre-vayzfinger
Un unter rozhinkes mit mandlen
falndik dik fun himl
af zayn shoys gezesn zen di oysyes
fun der goldener paves regn-boygn.
Mir hobn yedn os tsuzamen in di hent
mit freyd gehaltn
vi a nay geboyrn hindele

Ikh bin mekane di
vos hobn yungerheyt gehat gelibte
zey tsu gletn, reytsn un kushn
Af yidish,
shprakh fun ershter libe.

MAME LOSHN

Sorele, zisele, mamele, sheyninke,
Tayere, lyubanyu, malekhl kleyninke
zisinke kroynenyu, bubalu lubalyu
hertzele, pupele, zisele, gutele

Likhtiker peneml
Libinke eygelekh
Feike hentelekh
zgrabninke fiselekh

Kluginke kepele
glantsike herelekh
roytinke bekelekh
tseyndelekh perelekh
es uf di lokshelekh
pupikl merelekh

Kum aher ketzele
Shpil zik sheyn feygele
nisht vild vi a khayele
mayn meydele freydele

Lyu lyu lyu oytserl
mayn kosher kind
eyns in der velt mayns
shlof ruik atsind.

MAYN YERUSHE

Ikh shtrik af di finger fun mayn mames libe
Un trink langzam dem klugn vayn fun ire reyd
Zi is di vos git fun mayn hant di nedoves
Zi farshtarkt mikh in mayn rukn beyn.

Durkh doires tantz ikh mit ire khaloimes
Un tulye zikh ayn ir varemen shal
Lebn lang halt ikh tayer ire matones
Un shveb laykht in dem trakht fun ir kval.

Sarah Traister Moskovitz (1927 –
is the American born daughter of Jewish immigrants from Poland. Her father was the director of Workmen’s Circle schools in Springfield, MA and Los Angeles. Sarah attended Yiddish schools and spoke only Yiddish at home with her parents. As a young girl she heard of close family who had remained in Poland. By the age of twelve she knew that her parents were waiting for letters that would never arrive. At sixteen she understood from the sadness of her parents that their families had been killed. When she writes in Yiddish she wakens their mute voices and feels their closeness.
Traister Moskovitz was a professor of human development and psychology at Cal. State University, Northridge.  With Dr. Flo Kinsler of the Jewish Family Service in Los Angeles, she created the first Child Survivor Association in 1982. She married Itzik Moskovitz 65 years ago and they have three children, nine grandchildren and five great-grandchildren.
Her publications include: Love Despite Hate: Child Survivors of the Holocaust and Their Adult Lives, Schocken, 1982 and one volume of Yiddish poetry Kumt tsum tish/Come to the Table accompanied by her own English translations. To order the book contact the poet at smoskovitz@csun.edu. She has also found and translated into English all the Yiddish poetry in the Ringelblum Archives preserved in buried milk cans in Warsaw. This  poetry can be found at http://www.poetryinhell.org.

First Love

My mother went into labor
in Yiddish
in Yiddish her prayers
in Yiddish her screams
From her mouth and breast
Yiddish flowed deep into me
I was bathed, fed
licked and prettied
with her warm Yiddish tongue.

My father took me walking
in Yiddish
to see the peacocks.
I held on to his Torah pointing finger
And from the sky
raisins and almonds fell
while I sat on his lap to see
the letters of the golden peacock’s rainbow.
We held each letter
in our hands with joy
as if it were a new born little chick.

I envy those
who in their youth had lovers
caressing, teasing,
and kissing them
in Yiddish
Language of  first love.

Mother Tongue

Little Sarah,
sweet little beautiful mamele,
dear little angel,
sweet little crown,
little doll,
little beloved,
little heart,
little sweetness,
little goodness

Bright little face,
dear little eyes,
capable little hands,
shapely little legs
clever little head,
shiny curly hair,
little red cheeks,
little pearl teeth
eat up all the little noodles,
the little gizzard and little carrots.

Come here little kitten,
play nice little bird
not like a little animal,
my little girl joy.
Lyu, lyu lyu little treasure,
my kosher child
one in the world mine,
sleep peacefully now.

My Inheritance

I knit on the fingers of my mother’s love
and sip slow the wise wine of her words
I carry her strength in the bones of my spine
It is she who gives alms from my purse.

Down decades of time I dance with her dreams
and rejoice in the warmth of her cloak
So long as I live I will cherish her gifts
and float safe in the womb of her hopes.

‏