THIS WEEK
Avrom Sutskever, ניט אײנס, ניט צװײ, ניט װיפֿל טױזנט, Not one, not two, not how-many-thousands
Kadye Molodovski, II פֿרויען־לידער, WOMEN-POEMS, II
Avrom Sutskever, Nit eyns, nit tsvey
4: 1And the LORD spoke unto Moses and unto Aaron, saying: 2‘Take the sum of the sons of Kohath from among the sons of Levi, by their families, by their fathers’ houses,
ד: 1 און גאָט האָט גערעדט צו משהן און צו אַהרֹנען, אַזױ צו זאָגן: 2 נעם אױף די צאָל פֿון די קינדער פֿון קהָת פֿון צװישן די קינדער פֿון לֵוִי, לױט זײערע משפּחות, לױט זײערע פֿאָטערהײַזער,
Sutzkever as partisan
For a biography of Avrom Sutzkever in English and Yiddish, see Week 1.
ניט אײנס, ניט צװײ, ניט װיפֿל טױזנט, װײ, אַזױ פֿיל ניטן
געשטאַנען זענען מיר בײַ נאַכט בײַם קראַטער דעם צעגליטן.
אַ טעות, ניט קײן ‘מיר’, אַ האַלבער פֿונק אין לעצטן פֿלאַטער
האָט אומגעקערט זיך, שטומגעקערט זיך צו זײַן הײם, צום קראַטער.
דער האַלבער פֿונק בין איך געװען, און אינעװײניק—אַלע:
ניט אײנס, ניט צװײ, ניט װיפֿל טױזנט, קינד און חתן־כּלה.
און ס’האָבן זײערע נשמות ניט געגלײבט מײַן קדיש:
צי האָט זיך טאַקע אומגעקערט אַ ברודער נע־ונדיש?
האָט עמעץ אין דער לײַװנטענער לופֿט געריסן קריעה?
ניטאָ קײן ייִדן. ס’גײען בלױז די כװאַליעס אין װיליִע.
און איך, דער האַלבער פֿונק בײַם קראַטער, האָרך: זײ גײען, גײען,
די כװאַליעס גײען, און די ייִדן גליװערן אין רײען.
פֿון קראַטער שלאָגט אַרױס אַ לאַװע איבער גאָרער געגנט,
כ’דערקען אַזױ פֿיל פּנימער אַ מאָל, אַ מאָל באַגעגנט:
ניט אײנס, ניט צװײ, ניט װיפֿל טױזנט, װײ, אַזוי פֿיל ניטן
און איך, דער האַלבער פֿונק, בין צװישן אַלעמען, אין מיטן.
צווילינג־ברודער, 1986
Not one, not two, not how-many-thousands . . . Oh many “Nots,”
we stood at night by the red-hot crater.
A mistake, not “We,” a half spark in its final quiver
returned, mute-returned, to its home, to the crater.
That half spark was me, and within-all:
not one, not two, not how-many-thousands. Child, bride and groom.
And their souls didn’t believe in my Kaddish:
Has a brother really wandered his way back?
Has anyone in the fabric-air torn his clothes in mourning
No Jews around. Only the waves of the Viliya move.
And I, the half spark by the crater, listen: They go
the waves go, and the Jews stand rigid in rows.
Lava gushes out from the crater over the entire region,
I recognize so many faces I once met sometime ago.
Not one, not two, not how-many-thousands. Oh my so many “Nots”and I, that half spark, am among them, in the midst of them.
Tr. Richard Fein, The Full Pomegranate: Poems of Avrom Sutzkever, 2019
nit eyns, nit tsvey, nit vifl toyznt, vey, azoy fil nitn
geshtanen zenen mir bay nakht baym krater dem tseglitn.
a toes, nit keyn ‘mir”, a halber funk in letstn flater
hot umgekert zikh, shtumgekert zikh tsu zayn heym, tsum krater.
der halber funk bin ikh geven, un ineveynik—ale:
nit eyns, nit tsvey, nit vifl toyznt, kind un khosn-kale.
un s’hobn zeyere neshomes nit gegleybt mayn kadesh:
tsi hot zikh take umgekert a bruder na-venadish?
hot emets in der layvntener luft gerisn krie?
nito keyn yidn. s’geyen bloyz di khvalyes in viliye.
un ikh, der halber funk baym krater, horkh: zey geyen, geyen,
di khvalyes geyen, un di yidn glivern in reyen.
fun krater shlogt aroys a lave iber gorer gegnt,
kh’derken azoy fil penimer a mol, a mol bagegnt:
nit eyns, nit tsvey, nit vifl toyznt, vey, azoy fil nitn
un ikh, der halber funk, bin tsvishn alemen, in mitn.
Kadye Molodovski, fun Froyen-lider, Lid II
5:18 Then the kohen shall stand the woman up before the Lord and expose the [hair on the] head of the woman; he shall place into her hands the remembrance meal offering, which is a meal offering of jealousies, while the bitter curse bearing waters are in the kohen’s hand.
For a biography of Kadya Molodowsky in both English and Yiddish,see Week 3.
פֿרויען־לידער
II
צו דעם װעל איך קומען,
װער ס’האָט דער ערשטער מיר מײַן פֿרױענפֿרײד געבראַכט
און זאָגן: מאַן,
כ’האָב נאָך אײנעם מײַן שטילן בליק פֿאַרטרױט
און אין אַ נאַכט לעם אים מײַן קאָפּ געלײגט,
ערשט האָב איך מײַן צער,
װי בינען אָנגעשטאָכענע אַרום מײַן האַרץ געבראַכט
און האָב קײן האָניק ניט אױף לינדערן מײַן װוּנד.
און ס’װעט דער מאַן מיך נעמען פֿאַרן צאָפּ,
װעל איך אַנידערברעכן זיך אױף בײדע פֿיס
און בלײַבן אױפֿן שװעל װי די פֿאַרשטײנערונג פֿון סדום,
איך װעל די הענט אַרױפֿהײבן צום קאָפּ,
װי ס’פֿלעגט מײַן מאַמע בײַם בענטשן ליכט,
נאָר ס’װעלן מײַנע פֿינגער שטײן װי צען געצײלטע זינד.
WOMEN-POEMS
II
I will come to the one
Who first brought me woman’s delight,
And say, Husband,
I trusted someone else with my quiet gave,
And one night laid my head down near him.
Now I bring my sorrow
Like bees stinging around my hear,
And have no honey to soothe the hurt.
And when my husband takes me by the braid,
I will drop to my knees
And remain on the doorsill like the petrifcation of Sodom.
I will raise my hands to my head
As my mother used to, blessing the candles,
But my fingers still stand up like ten numbered sins.
By permission of translator
Kathryn Hellerstein: Paper Bridges: Selected Poems of Kadya Molodowsky
FROYEN LIDER
II
Tsu dem vel ikh kumen,
Ver s’hot der ershter mir mayn froyenfreyd gebrakht
Un zogn: man,
Kh’hob nokh eynem mayn shtiln blik fartroyt
Un in a nakht lem im mayn kop geleygt,
Ersht hob ikh mayn tsar,
Vi binen ongeshtokhene arum mayn harts gebrakht
Un hob keyn honik nit oyf lindern mayn vund.
Un s’vet der man mikh nemen farn tsop,
Vel ikh aniderbrekhn zikh oyf beyde fis
Un blaybn oyfn shvel vi di farshteynerung fun Sdom,
Ikh vel di hent aroyfheybn tsum kop,
Vi s’flegt mayn mame baym bentshn likht,
Nor s’veln mayne finger shteyn vi tsen getseylte zind.