THIS WEEK
Yankev Glatshteyn, עשׂו, Esau
Itsik Manger, דינה בת יעקבֿ גייט אויף אַ ראַנדעוווּ Dina Bas Yankev Goes on a Rendez-vous
Yankev Glatshteyn, Eysev
33.4 And Esau ran to meet him, and embraced him, and fell on his neck, and kissed him; and they wept.
4:15 And the LORD said unto him: ‘Therefore whosoever slayeth Cain, vengeance shall be taken on him sevenfold.’ And the LORD set a sign for Cain, lest any finding him should smite him.
4 איז עשׂו אים געלאָפֿן אַנטקעגן, און ער האָט אים אַרומגענומען, און איז אים געפֿאַלן אױפֿן האַלדז, און האָט אים געקושט, און זײ האָבן געװײנט.
15 האָט גאָט צו אים -ווער נאָר עס הרגעט ַקִינען זאָל זיבנפֿאַך גענומען װערן נקמה פֿון אים. און גאָט האָט געמאַכט קינען אַ צײכן, אַז קײנער װאָס טרעפֿט אים, זאָל אים ניט דערשלאָגן.
For a biography of Yankev Glatshteyn, click here.
For a YIddish biography of Yankev Glatshteyn, click here.
עשׂו
װען עשׂו האָט געװײנט אױף זײַן ברודערס האַלדז,
איז אױף זײַן פּנים אױפֿגעגאַנגען אַ גרױס ליכט.
יעקבֿ האָט זיך געבוקט און אױסגערופֿן מיט מורא:
זע, גאָט פֿלאַקערט אױף דײַן געזיכט.
פֿאַרװאָר, ברודער מײַנער.
װען דו האָסט מיטן מלאך זיך געראַנגלט אַ גאַנצע נאַכט,
האָב איך אױך געקעמפֿט אַ ביטערע שלאַכט.
בין איך דיר דאָך דעם גאַנצן טאָג,
אַנטקעגן געגאַנגען װי קין,
ביז כ’האָב דערשפּירט אַז אַ ביטערער געװײן
נעמט פֿון מאָרד מיך לײַטערן און באַפֿרײַען.
דעמאָלט האָט אין מיר אױפֿגעשטורעמט
אַ מוראדיק ברומען.
גרױסער גיבור,
ביסט זיך אַלײן בײַגעקומען,
אַזױ לאַנג װי הבֿל װעט לעבן,
װעל איך דיר מײַן ליכט אַנטלײַען.
כ‘װעל דיר שענקען מײַן צײכן.
דאָ גײט עשׂו. דער שיִער־געװאָרענער קין.
יעקבֿ גלאַטשטיין, דעם טאַטנס שאָטן, נ”י, 1953
ESAU
As Esau wept upon his brother’s neck,
a great light streamed into his face.
Jacob bowed, called out in fear:
“Behold, God flames upon your countenance.
“Verily, brother.
When, nightlong, you struggled
with the angel,
I too fought a hard battle.
All day I marched toward you like Cain
until I sensed a dire lament
redeeming me from murder.
A dreadful bellowing besieged me then.
Great giant,
you conquered yourself.
So long as Abel lives
I will give you of my light,
I will grant you my sign:
Here goes Esay
who was almost Cain.”
Yankev Glatshteyn, Father’s Shadow, 1953
Tr. Etta Blum, Jacob Glatstein, Poems, Tel Aviv, 1970
Eysev
ven Eysev hot geveynt oyf zayn bruders haldz,
iz oyf zayn ponem oyfgegangen a groys likht.
Yankev hot zikh gebukt un oysgerufn mit moyre:
ze, got flakert oyf dayn gezikht.
farvor, bruder mayner.
ven du host mitn malekh zikh geranglt a gantse nakht,
hob ikh oykh gekemft a bitere shlakht.
bin ikh dir dokh dem gantsn tog,
antkegn gegangen vi Kayen,
biz kh’hob dershpirt az a biterer geveyn
nemt fun mord mikh laytern un bafrayen.
demolt hot in mir oyfgeshturemt
a moyredik brumen.
groyser giber,
bist zikh aleyn baygekumen,
azoy lang vi Hevl vet lebn,
vel ikh dir mayn likht antlayen.
kh’vel dir shenken mayn tseykhn.
do geyt Eysev.
der shir-gevorener Kayen.
Glatshteyn, Dem tatns shotn, 1953
Itsik Manger, Dine Bas Yankev geyt af a randeyvu
34:1And Dinah the daughter of Leah, whom she had borne unto Jacob, went out to see the daughters of the land.
3And his soul did cleave unto Dinah the daughter of Jacob, and he loved the damsel, and spoke comfortingly unto the damsel.
34: 1 און דינה די טאָכטער פֿון לאהן, װאָס זי האָט געבאָרן יעקבן, איז אַרױסגעגאַנגען זען די טעכטער פֿון לאַנד.
3 און זַײן זעל האָט זיך באַהעפֿט אָן יעקבס טאָכטער דינהן, און ער האָט ליב געקריגן די מײדל, און ער האָט גערעדט צום האַרצן פֿון דער מײדל.
For a biography of Manger in Yiddish, click here.
דינה בת־יעקבֿ גײט אױף אַ ראַנדעװוּ
דינה פֿירט מיטן ליפּנשטיפֿט
איבער די ליפּ אַהין און אַהער,
די ליפּן פֿלאַמען װי רױטער מאָן —
גענוג, מען דאַרף נישט מער.
זי טוט אָן דעם שטרױענעם זומערהוט,
װאָס פּאַסט צו איר זומערקלײד;
זי כאַפּט אַ קוק אין שפּיגל פֿאַרשײַט,
נעמט דאָס זונטיקל און גײט.
דער ראָטהױז־זײגער צײלט אָפּ אַכט,
דאָס מײנט, אַז ס’איז שױן צײַט
צו אײַלן זיך צום ראַנדעװוּ
מיט די שכמער יונגע־לײַט.
אָ, שכם, דו שײנע פֿרײלעכע שטאָט
פֿון װאַלצערס, ליכט און מוזיק,
פֿאַר דײַן יעדן פּאַרק האָט די ליבע אַ סוד,
און יעדער סוד מײנט גליק“.
ס’איז איר נימאס און מיאוס דעם טאַטנס הײם,
װוּ מען דאַװנט טאָג און נאַכט.
פֿון זינט די מוטער רחל איז טױט
האָט דאָרט קײנער נישט געלאַכט.
דער אומעט הענגט איבערן אַלטן הױז
װי אַ גרױסע גיפֿטיקע שפּין.
װען נישט די פֿרײלעכע נעכט אין שכם,
װאָלט זי לאַנג אַראָפּ פֿונעם זין.
אָ, שכם, דו שײנע פֿרײלעכע שטאָט
פֿון װאַלצערס, ליכט און מוזיק,
פֿאַר דײַן יעדן פּאַרק האָט די ליבע אַ סוד,
און אַיעדער סוד מײנט … גליק“.
ס‘איז איר נאָענט און טײַער אַיעדער סוד,
כאָטש זי װײסט ניט דעם באַשײד;
זי װײסט נאָר אײנס,
אַז זי געפֿעלט די שכמער יונגע־לײַט— — —
נאָר אָט ליכטיקט דער ערשטער לאַמטערן פֿון שכם
און ס‘כליפּעט אַ פֿידל אין שענק
אַ נײַעם װאַלצער פֿון יאָהאַן שטראַוס:
איך בענק, מײַן האַרץ, געדענק!“
איציק מאַנגער, מדרש איציק, ירושלים, 1969
DINA BAS YANKEV GOES ON A RENDEZ-VOUS
Dina applies her lipstick
On her lips upper and lower,
Her lips poppy red—
Enough, she must go out and explore.
She puts on her straw summer hat,
That matches her summer frock;
She catches a wanton glance in the mirror
Takes her parasol and goes out for a walk.
The town hall clock has struck eight,
That means that the time has come too
To rush to the young men of Shechem
To meet for their rendez-vous.
O Shechem, you beautiful town
Of waltzes, music and light,
For your every park love has a secret,
And every secret means delight.
I’m sick and tired of Father’s house,
Where people do nothing but pray.
Since Mother Rachel has died
All laughter has gone away.
Sadness hangs over the old house
Like a venomous spider so bad
If not for the merry nights in Shechem
She would long ago have gone mad.
O Shechem, you beautiful town
Of waltzes, music and light,
For your every park love has a secret,
And every secret means… delight.
Each secret is near and dear to her
Although she doesn’t know what they mean;
She knows one thing, that the young men
Of the town like her and are keen.
But now the first lantern of Shechem begins to shine
And a fiddle wails in the pub
A new waltz by Johann Strauss:
“I long, my heart, my love!”
Tr. by Sheva Zucker
Dine bas-Yankev geyt oyf a randevu
Dine firt mitn lipnshtift
iber di lipn ahin un aher,
di lipn flamen vi royter mon —
genug, men darf nisht mer.
zi tut on dem shtroyenem zumerhut,
vos past tsu ir zumerkleyd;
zi khapt a kuk in shpigl farshayt,
nemt dos zuntikl un geyt.
der rothoyz-zeyger tseylt op akht,
dos meynt, az s’iz shoyn tsayt
tsu ayln zikh tsum randevu
mit di Shkhem|er yunge-layt.
“o, Shkhem, du sheyne freylekhe shtot
fun valtsers, likht un muzik,
far dayn yedn park hot di libe a sod,
un yeder sod meynt glik”.
s’iz ir nimes un mies dem tatns heym,
vu men davnt tog un nakht.
fun zint di muter Rokhl iz toyt
hot dort keyner nisht gelakht.
der umet hengt ibern altn hoyz
vi a groyse giftike shpin.
ven nisht di freylekhe nekht in Shkhem,
volt zi lang arop funem zin.
o, Shkhem, du sheyne freylekhe shtot
fun valtsers, likht un muzik,
far dayn yedn park hot di libe a sod,
un ayeder sod meynt… glik”.
s’iz ir noent un tayer ayeder sod,
khotsh zi veyst nit dem basheyd;
zi veyst nor eyns, az zi gefelt
di Shkhem|er yunge-layt — — —
nor ot likhtikt der ershter lamtern fun Shkhem
un s’khlipet a fidl in shenk
a nayem valtser fun yohan shtraus:
“ikh benk, mayn harts, gedenk!”
Itsik Manger, Medresh Itsik