Frum – audio
English follows Yiddish.
ראַשעל וועפּרינסקי (1896—1981)
איז געבוירן געוואָרן אין שטעטל איוואַנקאָוו, נישט ווײַט פֿון קיִעוו, אוקראַיִנע. זי האָט עמיגרירט קיין ניו־יאָרק אין 1907 און צו דרײַצן יאָר איז זי שוין געגאַנגען אַרבעטן אין אַ שאַפּ. צו פֿופֿצן יאָר האָט זי אָנגעהויבן שרײַבן פּאָעזיע און האָט דעביוטירט אין 1918 אין דעם זשורנאַל די נײַע וועלט. זי האָט אָנגעשריבן עטלעכע ביכלעך פּאָעזיע: רוף פֿון פֿויגל, 1926, די פּאַליטרע, 1964, צום איינציקן שטערן, 1971 א”אַנד ווי אויך אַן אויטאָביאָגראַפֿישן ראָמאַן, דערציילונגען, און אַרטיקלען און האָט זיך אָפֿט געדרוקט אין ייִדישע צײַטשריפֿטן. פֿון 1920 ביז זײַן טויט אין 1953 איז זי געווען די לעבנס־באַגלייטערין פֿון דעם פּאָעט מאַני לייב.
ווי דאָס ערשטע ליד האָב איך אויסגעקליבן ראַשעל וועפּרינסקיס “פֿרום” ווײַל דער בלאָג נעמט זײַן נאָמען לידערליכט פֿון דער לעצטער שורה פֿון דעם ליד.
פֿרום
ראַשעל וועפּרינסקי
פֿרום האָט מײַן מאַמע געבענטשט אירע ליכט,
איך — צינד די קנויטן פֿון לידער —
די וויִעס באַשירעמט, ס’ליכטיקן פֿינגער,
ליפּן אין פאָרכטיקייט ציטערן ווידער:
פֿאַר פֿרייד און פֿאַר צער,
פֿאַר דעם שׂכל באַיאָרט,
גיב מיר גאָט פֿון דײַן מויל
אין מײַן מויל דאָס וואָרט.
דאָס וואָרט וואָס האָט נאָך ניט געצוויט,
וואָס שלאָפֿט אינעם שטיין, אינעם שטויב אין דער נידער,
וועק עס אויף, לאָז עס אויפֿבליִען פֿריש ווי אין בייט,
אין דער שורה־שניט פֿון מײַנע לידער.
און דעם ווינד־און־וויי, און צער פֿון דער וועלט,
שטעל איך פֿאַר דיר, פֿאַר דײַן אָנגעזיכט —
פֿרום ווי מײַן מאַמע די וואַקסענע קנויטן,
צינד איך מײַנע לידערליכט.
די פּאַליטרע, 1964
Frum
Frum hot mayn mame gebentsht ire likht,
Ikh – tsind di knoytn fun lider –
Di vies bashiremt, s’likhtikn finger,
Lipn in forkhtikayt tsitern vider:
Far freyd un far tsar,
Far dem seykhl bayort,
Gib mir Got fun dayn moyl
In mayn moyl dos vort.
Dos vort vos hot nokh nit getsvit,
Vos shloft inem shteyn, inem shtoyb in der nider,
Vek es uf, loz es ufblien frish vi in beyt,
In der shure-shnit fun mayne lider.
Un dem vind-un-vey, un tsar fun der velt,
Shtel ikh far dir, far dayn ongezikht –
Frum vi mayne mame di vaksene knoytn,
Tsind ikh mayne liderlikht.
Di palitre, 1964
Rashel Veprinski (1896-1981) was born in the town of Ivankov, not far from Kiev, in Ukraine. She came to New York in 1907, and at thirteen she went to work in a shop. At fifteen, she began writing poetry, and was first published in 1918 in the journal Di naye velt (The New World). She wrote several books of poetry, among them Ruf fun foygl (The Call of the bird), 1926, Di Palitre (The palette), 1964, Tsum eyntsikn shtern (To the single star), 1971 as well as an autobiographical novel , short stories, and articles and was published regularly in Yiddish periodicals. From the 1920s until his death in 1953, she lived with the famous Yiddish writer Mani Leyb.
For the first post I have chosen Rashel Veprinski’s poem “Frum” (Piously) because the blog gets it name Candles of Song from the last line of that poem.
Piously
Piously my mother blessed her candles,
I – light the wicks of songs –
Eyelashes covered, fingers grow luminous,
Lips once again trembling in awe.
For joy and for sorrow,
For aging wit.
God, put the word of your mouth
Into mine.
The word not yet bloomed,
That sleeps in the stone, in the dust down below,
Wake it up, let it blossom forth anew
As if in the flowerbed,
In the line-harvest of my poems.
And the pain and the woe, and the grief of the world,
I put before you, in your presence –
Piously as my mother the waxen wicks,
I light my candles of song.
Di palitre (The palette), Israel, 1964
Tr. Sheva Zucker