THIS WEEK
Kadye Molodovski, אין בלױען באַגינען, In bloyen baginen, IX
Kadye Molodovski, In bloyen baginen, IX
1And of the blue, and purple, and scarlet, they made plaited garments, for ministering in the holy place, and made the holy garments for Aaron, as the LORD commanded Moses.
ל”ט: 1 און פֿון דער בלאָער װאָל, און דעם פּורפּל, און דעם װערמילרױט, האָט מען געמאַכט די געשטריקטע קלײדער אױף צו דינען אין הײליקטום, און געמאַכט די הײליקע קלײדער װאָס פֿאַר אהרֹנען, אַזױ װי {dn גאָט} האָט באַפֿױלן משהן.
For a biography of Kadye Molodowsky in English and Yiddish, see Weeks 3,5 and 11.
אין בלױען באַגינען
9
זיצן זײ און שפּינען
זיבן װײַבער בײַ דעם ברונעם.
צען פֿעדעם װײַסע װײַסע,
שעפּטשען אָן אַ סוף אַ מעשׂה.
זאָגט די ערשטע:
כ’פֿיטער ציגן, װײַסע ציגן,
פֿאַר די קינדער אױף פֿאַרװיגן.
זאָגט די צװײטע:
איך פֿלאַנץ בײמער, איך זײ בלומען
פֿאַר די קינדער װאָס’ן קומען.
זאָגט די דריטע:
איך בײג בױגן, איך שלײַף פֿײַלן
אױף זיך שפּילן און דערװײַלן.
זאָגט די פֿערטע:
איך מאַך קײטן, קײטן רונגען
אױף פֿאַרבינדן הערצער יונגע.
פֿינפֿטע שװײַגט;
ציט זיך פֿעדעם רױט װי פֿונקען
און זי גײט אין ברונעם טונקען.
זאָגט די זעקסטע:
איך מאַך מאָס,
איך מאַך װאָג
מעסט איך װעג איך מײַן פֿאַרמאָג.
זאָגט די לעצטע:
פֿעדעם קורצע,
פֿעדעם װײַסע,
ענדיק איך אַזױ די מעשׂה.
חשוונדיקע נעכט, ווילנע, 1927
AT BLUE DAWN
IX
By the well they’re sitting, spinning,
Seven women, seven women,
Ten threads, white on white, they’re spinning,
Whispering the story, never-ending.
Says the first:
White goats are what I raise and keep
For rocking children fast asleep.
Says the second:
I plant the trees and sow the flowers
For children in the coming hours.
Says the third:
I sharpen arrows and bend bows
For amusement and repose.
Says the fourth:
I make chains, link part to part
For the binding of young hearts.
The fifth says nothing:
Red as sparks, the thread she pulls
And dips into the well and cools.
Says the sixth:
I determine weight
And measure
To measure fortune and weigh treasure.
Says the last:
This thread of mine
Is white, short-spun—
And with this thread, the story’s done!
By pemission of translator
Kathrn Hellerstein, Paper Bridges: Selected Poems of Kadya Molodowsky
in bloyen baginen
9
zitsn zey un shpinen
zibn vayber bay dem brunem.
tsen fedem vayse vayse,
sheptshen on a suf a mayse.
zogt di ershte:
kh’fiter tsign, vayse tsign,
far di kinder oyf farvign.
zogt di tsveyte:
ikh flants beymer, ikh zey blumen
far di kinder vos’n kumen.
zogt di drite:
ikh beyg boygn,ikh shlayf fayln
oyf zikh shpiln un dervayln.
zogt di ferte:
ikh makh keytn, keytn rungen
oyf farbindn hertser yunge.
finfte shvaygt;
tsit zikh fedem royt vi funken
un zi geyt in brunem tunken.
zogt di zekste:
ikh makh mos,
ikh makh vog
mest ikh veg ikh mayn farmog.
zogt di letste:
fedem kurtse,
fedem vayse,
endik ikh azoy di mayse.
kheshvn|dike nekht, vilne, 1927
Meylekh Ravitsh, Vayikro — Un er hot gerufn, I
39: 1And of the blue, and purple, and scarlet, they made plaited garments, for ministering in the holy place, and made the holy garments for Aaron, as the LORD commanded Moses. 2And he made the ephod of gold, blue, and purple, and scarlet, and fine twined linen.
8And he made the breastplate, the work of the skilful workman, like the work of the ephod: of gold, of blue, and purple, and scarlet, and fine twined linen. 9It was four-square; they made the breastplate double; a span was the length thereof, and a span the breadth thereof, being double.
40 13And thou shalt put upon Aaron the holy garments; and thou shalt anoint him, and sanctify him, that he may minister unto Me in the priest’s office. 14And thou shalt bring his sons, and put tunics upon them. 15And thou shalt anoint them, as thou didst anoint their father, that they may minister unto Me in the priest’s office; and their anointing shall be to them for an everlasting priesthood throughout their generations.’
ל”ט: 1 און פֿון דער בלאָער װאָל, און דעם פּורפּל, און דעם װערמילרױט, האָט מען געמאַכט די געשטריקטע קלײדער אױף צו דינען אין הײליקטום, און געמאַכט די הײליקע קלײדער װאָס פֿאַר אהרֹנען, אַזױ װי {dn גאָט} האָט באַפֿױלן משהן.
/39:2 און מע האָט געמאַכט דעם אֵפֿוֹד פֿון גאָלד, בלאָער װאָל, און פּורפּל, און װערמילרױט, און געדרײטן לײַנען. /
/39:8 און מע האָט געמאַכט דעם חושן קונציק אױסגעאַרבעט, אַזױ װי די אַרבעט פֿון אֵפֿוֹד, פֿון גאָלד, בלאָער װאָל, און פּורפּל, און װערמילרױט, און געדרײַטן לײַנען. /39:9 פֿירעקעכדיק איז ער געװען; געטאָפּלט האָט מען געמאַכט דעם חושן, אַ שפּאַן זײַן לענג, און אַ שפּאַן זײַן ברײט, געטאָפּלט.
מ: 13 און זאָלסט אָנטאָן אַהרֹנען די הײליקע קלײדער, און זאָלסט אים זאַלבן, און אים הײליקן, אַז ער זאָל זײַן אַ כֹּהן צו מיר. /40:14 און זאָלסט מאַכן גענענען זײַנע זין, און זײ אָנטאָן העמדלעך. /40:15 און זאָלסט זײ זאַלבן, אַזױ װי דו האָסט געזאַלבט זײער פֿאָטער, אַז זײ זאָלן זײַן כֹּהנים צו מיר; און זײער זאַלבונג זאָל זײ זײַן פֿאַר אַן אײביקער כּהונה אױף זײערע דוֹר-דוֹרות.
Portrait by Sylvia AryFor ForFDFF
For a biography of Meylekh Ravitsh in English, click here.
For a biography of Meylekh Ravitsh in Yiddish, click here.
This is the first part of a chapter of Ravitsh’s Dos mayne-bukh fun mayn lebn (The Storybook of My Life), Vol. I. The second part will be publshed next week in Vayikro.
ויקראָ ― און ער האָט גערופֿן
א
מײַן מאַמעס טאַטע, יאָסעלע ראָזענבלאַט, איז געװען אַ פּשוטער, אָבער זײער אַ סטאַטעטשנער ייִד, װאָס איז פֿון דלות, דורך מזל און פֿלײַסיקײט, אַריבער צו גרױס עשירות, נײן, טאַקע צום גרעסטן גבֿיר אין שטעטל. אױף פּױליש האָט ער זיך קױם געקענט אונטערשרײַבן. מײַן טאַטנס טאַטע, זעליק בערגנער, האָט געשטאַמט פֿון אַ פֿאַרמעגלעכער משפּחה, אַ משׂכּיל און מתנגד בן־משׂכּיל, װאָס האָט גוט געקענט די דײַטשע קלאַסישע ליטעראַטור און נישט װײניק גוט לערנען. און מײַן מאַמען האָט עס געצױגן צו פּױלישער אַסימילאַציע און מײַן טאַטן צו דײַטשער אַסימילאַציע, מחמת אַ העלפֿט פֿון זײַן משפּחה האָט געװױנט אין װין. און אונדז קינדער האָבן זײ, אין ייִדישן זינען, געגעבן אַ זײער נישט דעצידירטע דערציִונג. אין חדר זענען מיר ― צװײ ייִנגלעך ― נישט געגאַנגען.
און ― לױט דעם װילן פֿון מײַן פֿאָטער ― האָט מען בײַ מײַן, אײן יאָר עלטערן, ברודער נישט דורכגעפֿירט די צערעמאָניע פֿון אָנהײבן חומש. אָבער, אַז איך בין אַלט געװאָרן 5 יאָר, האָט מײַן זײדע פֿון דער מאַמעס צד אָנגעהױבן אַן אָפֿענסיװע אױף אונדזער שטוב, אַז איך זאָל יאָ אָנהײבן חומש װי עס פֿירט זיך בײַ לײַטן. צו ערשט האָט דער זײדע מיך אײַנגענומען מיט דער הילף פֿון מלאָכים. מיר האָבן שױן געלערנט טראַף און אױך שױן עבֿרי מיט אַ דרדקי־מלמד, מיט אַ לאַנגער, צװײשפּיציקער, פּעך שװאַרצער באָרד ― און זײַן נאָמען איז געװען אײַזיק. גערעדט האָט ער מיט אונדז אױף פּױליש, געהאַט אַ קונציק געשניצטן בײנערנעם טײַטל און נאָך אָט דעם טײַטל אױפֿן בלעטל פֿון סידורל מיט די גרױסע אותיות איז כּסדר נאָכגעגאַנגען זײַן בעטן זיך בײַ אונדז אױף פּױליש ,,מאָװזשע” ― זאָג שױן. מאָװזשע ― קמץ־אַלף ― אָ; פּתח־גימל ― גאַ. בשעת אָט די לאַנגװײַליקע טײַטל־לעקציעס פֿלעגט דער זײדע אַרײַנקומען, שטעלן זיך הינטער מיר צוקאָפּנס און עס האָבן אָנגעהױבן פֿאַלן פֿון אױבן אױפֿן סידורל בלאַנקענדיקע גרײַצערס און אָפֿט מאָל גרײטע צוקערלעך, אײַנגעװיקלט אין זילבער־פּאַפּיר. אַז די גרײַצערס קומען טאַקע פֿון הימל איז קײן ספֿק נישט געװען, װײַל זײ זענען אַלע געװען פֿרישע און בלאַנקענדיקע װי גאָלד. אָט דעם טײל פֿון דער אָפֿענסיװע אױף מײַן נשמה האָט דער זײדע דורכגעפֿירט מיט דער הילף פֿון מלאָכים, װאָס פֿלעגן װאַרפֿן גרײַצערס פֿון הימל ― װײַל זײ האָבן געװוּסט, אַז אַ ליאַדע טאָג דאַרף איך אָנהײבן חומש, און אַז איך װעל אָנהײבן חומש ― האָט דער זײדע פֿאַרזיכערט ― װעלן אָנהײבן פֿאַלן גאַנצע זילבערנע ,,קראָנען”.
שװערער איז דעם זײדן אָנגעקומען די אָפֿענסיװע אױף מײַן טאַטן און מײַן מאַמען, אַז איך זאָל אָנהײבן חומש װי בײַ לײַטן, מיט אַ דרשה און אַ סעודה אין אַ שבת־נאָכמיטיק. בײַ אָט דער אָפֿענסיװע פֿלעגן פֿאַלן פֿון מײַן זײדנס אױגן הײסע טרערן אױף זײַן זילבערנער באָרד ― ער איז שױן דעמאָלט אַלט געװען נאָענט צו די שיבֿעים. די ערשטע האָט מסכּים געװען די מאַמע און זי האָט פֿון איר זײַט פֿאָרגעזעצט די אָפֿענסיװע בײַ מײַן אײַנגעשפּאַרטן בן־משׂכּיל־טאַטן ― מיט אירע אײגענע טרערן. און אױף אײן שײנעם שבת־נאָכמיטיק האָט מען באַשטימט די צערעמאָניע.
צו די לעקציעס פֿון אײַזיק מלמד פֿלעגן איצט קומען נאָך צװײ ייִנגלעך, אַ ביסל עלטערע פֿון מיר ― משהלע און בנימין. משהלע איז געװען דער פֿרעגער און בנימין דער בענטשער. ייִדיש רעדן האָב איך נישט געקענט און אױך נישט געטאָרט כאָטש טאַטע־מאַמע האָבן צװישן זיך גערעדט ייִדיש. אַפֿילו מײַן זײדע האָט מיט מיר גערעדט פּױליש, דער מלמד און די חבֿרים ― אַװדאי. און איצט איז פּלוצלינג מײַן מױל און מײַן קאָפּ געװאָרן פֿול מיט פֿרעמדע װערטער, װאָס איך האָב אין גאַנצן זײער טײַטש נישט פֿאַרשטאַנען און נאָך װײניקער די גאַנצע צוגרײטונגען. עס האָט זיך אין שטוב באַװיזן אַ גרױסער זילבערנער ברוסטשילד אױף קײטעלעך, װאָס האָט געהאַט אין מיטן אַ טױערל מיט צװײ טירעלעך, אַ מין זילבערן אָרון־קודשל. אָט דער ברוסטשילד, װאָס מע האָט אים גערופֿן ,,ציץ כּלי־קודש”*, אָדער חושן־ואפֿוד” [כוי֜שן־וועאיי֜פֿעד], האָט דער זײדע ספּעציעל געקױפֿט צו דער געלעגנהײט פֿון מײַן חומש־אָנהײבן און שפּעטער האָט אָט דער חפֿץ געדינט דער גאַנצער שטאָט. אָרעם און רײַך פֿלעגן עס באָרגן צו ענלעכע געלעגנהײטן. צו מײַנע פּראָבעס פֿון חומש־אָנהײבן פֿלעגט קומען דער זײדע אַלײן און פֿלעגט מיר צו די פּראָבעס אָנטאָן דעם ציץ כּלי־קודש. ער האָט ליב געהאַט זיך צו שפּילן מיט גאָלד און מיט זילבער און האָט אַפֿילו זיך אַלײן נישט אײן מאָל אָנגעמאָסטן דעם חפֿץ, אָבער זײַן לאַנגע זילבערנע באָרד האָט אין גאַנצן פֿאַרשטעלט דעם חושן־ואפֿוד. און ער פֿלעגט לאַכן מיט זײַן נאַיִװ געלעכטערל, אַז ער קען נישט זען װי עס פּאַסט אים.
פֿון דאָס מעשׂה־בוך פֿון מײַן לעבן, בוענאָס־אײַרעס ,1962
המשך קומט
Vayikro—And He Called
My mother’s father, Yosele Rosenblatt, was a simple but self-important man who, by dint of luck and hard work, went from poverty to great riches. No, actually, to being the richest man in town, yet he could barely sign his name in Polish. My father’s father, Zelik Bergner, came from a wealthy family, and was a maskl, an enlightened Jew, the son of a maskl, who knew classical German literature well and was also well-versed in traditional Jewish texts. My mother was drawn to Polish assimilation and my father to German assimilation, because half his family lived in Vienna. We children were given a very wishy-washy Jewish education. To kheyder, we—my brother and I—didn’t go.
And, according to my father’s wishes, my brother didn’t have a ceremony for starting to learn Khumesh, the Five Books of Moses. But when I turned five, my mother’s father waged an offensive on our house for me to begin studying Khumesh as was done among respectable folk. First, my grandfather conquered me with the help of angels. We were already at the stage of learning to read syllables and also elementary passages from the sider, prayer book, with a melamed, a teacher of small boys, who had a long double-pointed pitch black beard—and his name was Ayzik. With us he spoke Polish. He had an artfully carved ivory pointer and pleading with us in Polish, his voice trailed after this pointer on the page of the little prayer book with its big letters, instructing, Movzhe—So say,—Komets-alef—O, the ”O” sound with the letter Alef makes “O.” Movzhe—Pasekh-Giml—Ga, the “A” sound with the letter Giml makes Ga.
During these tedious pointer lessons my grandfather would come in, stand behind me, and gleaming kreutzers and sometimes candy wrapped in silver paper would begin falling from above onto my little sider. There was no doubt that the coins actually came from heaven because they were all fresh and gleamed like gold. My grandfather carried out this part of his offensive on my soul with the assistance of angels who threw kreutzers from heaven—because they knew that any day now I was supposed to start studying Khumesh, and when I started studying Khumesh—my grandfather assured me—whole silver crowns would begin to rain down.
My grandfather found waging his offensive against my father and mother for me to study Khumesh, complete with a speech and a festive meal on a Saturday afternoon, as was done among respectable folk, harder. During this battle hot tears would fall from his eyes onto his silvery beard—he was already close to seventy at the time. The first to agree was my mother and she took on the offensive against my stubborn son of a maskil father—with her own tears. And so the ceremony was set for one fine Shabes afternoon.
Two other boys, a little older than me—Moyshele and Binyomen —started coming to the lessons of my teacher Ayzik Melamed. Moyshele was the Asker and Binyomen the Blesser. I couldn’t speak Yiddish and also wasn’t allowed to, although my mother and father spoke it to each other. Even my grandfather spoke to me in Polish, the melamed and my friends—of course. And now suddenly my mouth and my head were full of foreign words whose meaning I did not understand at all and full also of all the preparations which I understood even less. A big silver breastplate on chains that had a little gate with two doors in the middle, a sort of silver Holy Ark, appeared in the house. This breastplate was called a “tsits kley-koydesh,” or Khoyshen v’eyfed, breastplate and tunic of the holy priest. My grandfather bought this especially for the occasion of my starting Khumesh and later this article served boys throughout the city; rich and poor would borrow it for similar occasions. My eyfed grandfather himself would come to my rehearsals for the Khumesh-ceremony and would dress me in the priestly breastplate. He loved to play with gold and silver and more than once he tried this article on himself, but his long silver beard completely hid the breastplate and tunic. And he would laugh his naive little laugh, saying he couldn’t see how it fit him.
Tr. Sheva Zucker ©
Vayikro — un er hot gerufn
A
mayn mames tate, yosele rozenblat, iz geven a pshuter, ober zeyer a statetshner yid, vos iz fun dales, durkh mazl un flaysikayt, ariber tsu groys ashires, neyn take tsum grestn gevir in shtetl. oyf poylish hot er zikh koym gekent untershraybn.mayn tatns tate, zelik bergner, hot geshtamt fun a farmeglekher mishpokhe, a maskeun misnaged ben-maskel, vos hot gut gekent di daytshe klasishe literatur un nisht veynik gut lernen. un mayn mamen hot es getsoygn tsu poylisher asimilatsye un mayn tatn tsu daytsher asimilatsye, makhmes a helft fun zayn mishpokhe hot gevoynt in vin. un undz kinder hobn zey, in yidishn zinen, gegebn a zeyer nisht detsidirte dertsiung. in kheyder zenen mir — tsvey yinglekh — nisht gegangen.
un — loyt dem viln fun mayn foter — hot men bay mayn, eyn yor eltern, bruder nisht durkhgefirt di tseremonye fun onheybn khumesh. ober, az ikh bin alt gevorn 5 yor, hot mayn zeyde fun der mames tsad ongehoybn an ofensive oyf undzer shtub, az ikh zol yo onheybn khumesh vi es firt zikh bay laytn. tsu ersht hot der zeyde mikh ayngenumen mit der hilf fun malokhem. mir hobn shoyn gelernt traf un oykh shoyn ivre mit a dardake_melamed, mit a langer tsveyshpitsiker, pekh shvartser bord — un zayn nomen iz geven ayzik. geredt hot er mit undz oyf poylish,
gehat a kuntsik geshnitstn beynernem taytl un nokh ot dem taytl oyfn bletl fun siderl mit di groyse oysyes iz keseyder nokhgegangen zayn betn zikh bay undz oyf poylish ,,movzhe” — zog shoyn. movzhe — kmts-alf — o; pasekh|-giml — ga.beshas ot di langvaylike taytl-lektsyes flegt der zeyde araynkumen, shteln zikh hinter mir tsukopns un es hobn ongehoybn faln fun oybn oyfn siderl blankendike graytsers un oft mol greyte tsukerlekh, ayngeviklt in zilber-papir. az digraytsers kumen take fun himl iz keyn sofek nisht geven, vayl zey zenen ale geven frishe un blankendike vi gold. ot dem teyl fun der ofensive oyf mayn neshomehot der zeyde durkhgefirt mit der hilf fun malokhem, vos flegn varfn graytsers fun himl — vayl zey hobn gevust, az a lyade tog darf ikh onheybn khumesh, un az ikh vel onheybn khumesh — hot der zeyde farzikhert — veln onheybn faln gantse zilberne “kronen”.
shverer iz dem zeydn ongekumen di ofensive oyf mayn tatn un mayn mamen,az ikh zol onheybn khumesh vi bay laytn, mit a droshe un a sude in a shabes|-nokhmitik. bay ot der ofensive flegn faln fun mayn zeydns oygn heyse trern oyf zayn zilberner bord — er iz shoyn demolt alt geven noent tsu di shivim. di ershte hot maskem geven di mame un zi hot fun ir zayt forgezetst di ofensive bay mayn
ayngeshpartn ben-|maskel|-tatn — mit ire eygene trern. un oyf eyn sheynem shabes|-nokhmitik hot men bashtimt di tseremonye.
tsu di lektsyes fun ayzik melamed flegn itst kumen nokh tsvey yinglekh, a bisl eltere fun mir — moyshele un Binyomen. moyshele iz geven der freger un Binyomen der bentsher. yidish redn hob ikh nisht gekent un oykh nisht getort khotsh tate-mame hobn tsvishn zikh geredt yidish. afile mayn zeyde hot mit mir geredt poylish, der melamed un di khaveyrem — avade. un itst iz plutsling mayn moyl un mayn kop gevorn ful mit fremde verter, vos ikh hob in gantsn zeyer taytsh nisht farshtanen un nokh veyniker di gantse tsugreytungen. es hot zikh in shtub bavizn a groyser zilberner brustshild oyf keytelekh, vos hot gehat in mitn a toyerl mit tsvey tirelekh, a min zilbern orun-kudshl. ot der brustshild, vos me hot im gerufn “tsits kley_koydesh”, oder khoyshn-ve’eyfed”, hot der zeyde spetsyel gekoyft tsu der gelegnhayt fun mayn khumesh|-onheybn un shpeter hot ot der Kheyfets gedint der gantser shtot. orem un raykh flegn es borgn tsu enlekhe gelegnhaytn.tsu mayne probes fun khumesh|-onheybn flegt kumen der zeyde aleyn un flegt mir tsu di probes onton dem tsits kley_koydesh. er hot lib gehat zikh tsu shpiln mit gold un mit zilber un hot afile zikh aleyn nisht eyn mol ongemostn dem Kheyfets,ober zayn lange zilberne bord hot in gantsn farshtelt dem khoyshn-ve’eyfed. un er flegt lakhn mit zayn naiv gelekhterl, az er ken nisht zen vi es past im.
Yankev Glatshteyn, Mayn getselt
40 34Then the cloud covered the tent of meeting, and the glory of the LORD filled the tabernacle. 35And Moses was not able to enter into the tent of meeting, because the cloud abode thereon, and the glory of the LORD filled the tabernacle.— 36And whenever the cloud was taken up from over the tabernacle, the children of Israel went onward, throughout all their journeys. 37But if the cloud was not taken up, then they journeyed not till the day that it was taken up. 38For the cloud of the LORD was upon the tabernacle by day, and there was fire therein by night, in the sight of all the house of Israel, throughout all their journeys.—
/40:34 און דער װאָלקן האָט אײַנגעדעקט דעם אוֹהל-מוֹעד, און די פּראַכט פֿון {dn גאָט} האָט אָנגעפֿילט דעם מִשכּן. /40:35 און משה האָט ניט געקענט אַרײַנגײן אין אוֹהל-מוֹעד, װײַל דער װאָלקן האָט אױף אים גערוט, און די פּראַכט פֿון {dn גאָט} האָט אָנגעפֿילט דעם מִישכּן.
/40:36 און װען דער װאָלקן האָט זיך אױפֿגעהױבן פֿון מִשכּן, פֿלעגן די קינדער פֿון ישׂראל ציען אױף אַלע זײערע ציִונגען. /40:37 און אַז דער װאָלקן פֿלעגט זיך ניט אױפֿהײבן, פֿלעגן זײ ניט ציען, ביז דעם טאָג װאָס ער האָט זיך אױפֿגעהױבן. /40:38 װאָרום דער װאָלקן פֿון {dn גאָט} איז געװען אױפֿן מִשכּן בײַ טאָג, און אַ פֿײַער פֿלעגט זײַן דרינען בײַ נאַכט, פֿאַר די אױגן פֿון דעם גאַנצן הױז פֿון ישׂראל, אין אַלע זײערע ציִונגען.
For a biography of Yankev Glatshteyn, see Weeks 4, 8 and 14.
מײַן געצעלט
נעם מיך אַרום מיט װערגנדיקער געטרײַשאַפֿט.
לשון מײַנס, װער מיר אַן אײפֿערזיכטיק װײַב,
בינד מיך צו צום געצעלט,
לאָז מיך װערן שטום־לשון פֿאַר דער װעלט,
אַפֿילו אין דער בעסטער איבערזעצונג.
זאָלן זײ מיך פֿאַרטײלן.
פֿאַרקלײן מיך ביז ניט־דערשעצונג,
מיך אַרט נישט, אַז זײ װעלן מיך נישט צײלן.
פֿאַרשװער מיך, אַ געטרײַען,
צו דיר מיט גורלדיקער באַשערטקײט,
אַז ס’זאָל מיך קײנער פֿון דײַנע אָרעמס נישט באַפֿרײַען.
אמת, איך װעל נישט זײַן אוניװערסאַל,
אָבער אַז איך װעל אַװעק,
װעל איך װערן אַ װאָלקנזײַל,
אַ ליכטשטראַל,
איבער אונדזער קלײנעם מישכּן.
די פֿרייד פֿון ייִדישן וואָרט, ניו־יאָרק, 1961
MY TENT
Embrace me with choking devotion,
language mine, like a jealous wife;
confine me to my tent;
let the world never grasp what I meant,
even in the best translation.
Let them exclude me,
diminish me, disparage me.
I don’t care if I’m not in their number.
Summon me, irrevocably,
to your destiny.
let no one coax me from your arms.
Take my word. I don’t want to be universal.
When I take my leave
I will become a pillar of cloud,
a gleam of light
above our small sanctuary.
By permission of translator
Richard J. Fein, Selected Poems of Yankev Glatshteyn, JPS, 1987
mayn getselt
nem mikh arum mit vergndiker getrayshaft.
loshn mayns, ver mir an eyferzikhtik vayb,
bind mikh tsu tsum getselt,
loz mikh vern shtum-loshn far der velt,
afile in der bester iberzetsung.
zoln zy mikh farteyln.
farkleyn mikh biz nit-dershetsung,
mikh art nisht, az zey veln mikh nisht tseyln.
farshver mikh, a getrayen,
tsu dir mit goyrldiker bashertkeyt,
az s’zol mikh keyner fun dayne orems nisht bafrayen.
emes, ikh vel nisht zayn universal,
ober az ikh vel avek,
vel ikh vern a volknzayl,
a likhtshtral,
iber undzer kleynem mishkn.
Di freyd fun yidishn vort, Nyu-York, 1961
